چکیده:
یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، سوانح طبیعی است. ضرورت کاهش آسیبپذیری شهرها در برابر سوانح طبیعی از جمله زلزله، بهعنوان یکی از اهداف اصلی برنامهریزی کالبدی، شهری و طراحی شهری محسوب میگردد. لذا، اولین گام، شناسایی میزان آسیبپذیری مناطق شهری در برابر زلزله میباشد. از این رو، این پژوهش با هدف شناسایی قطعات آسیبپذیر منطقه 3 شهر اصفهان در برابر زلزله و در راستای مدیریت بحران انجام شده است.دراین پژوهش7 شاخص «دسترسی به مراکز درمانی، درجة محصوریت فضا، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیتی، کاربری زمین، عمر ابنیه و کیفیت ابنیهانتخاب شده و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس(IHWP) و ترکیب نقشههای مربوط به شاخصهای ذکر شده در محیط GIS، آسیبپذیری منطقه 3 در مقابل زلزله مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج این پژوهش نشان میدهد که بیش از 55 درصد قطعات منطقه 3 شهر اصفهان در برابر زلزله از وضعیت آسیبپذیری زیاد و خیلی زیاد برخوردارند. همچنین از دیگر نتایج پژوهش این است که قطعات با تراکم ساختمانی و جمعیتی کمتر، دارای آسیبپذیری کمتر و قطعات دارای درجة محصوریت بالا و تراکمهای ساختمانی و جمعیتی بالا دارای بیشترین آسیبپذیری بودهاند و در بین نواحی، ناحیة 8 بهترین و ناحیة 9 دارای بدترین وضعیت میباشد.
One of the subjects which most of the world cities are faced is natural disaster. The natural disaster have caused to 3 million people death and about 23 milliard dollars loss during 25 years ago to now. Therefore the necessity of decreasing the cites damage against natural disasters including earthquake is as the most important aim in urban planning and programming. So in this regard، the first step is to know the damageability of city regions against the earthquake. So this research has been done by knowing the damageable section in 3th zone of Isfahan city against the earthquake and with regard to crises management. In this research 7 indices like: «accessibility to health centers، the degree of enclosure، building density، population density، land usability، the age of building، and the quality of building» have been chosen and they have been studied by using of irreversible analysis a compounding the related drawings to mentioned indices in GIS environment. The results of this research show that more than 55 percent of section in 3th zone of Isfahan city has high damageability against the earthquake. Also the other results indicating that the sections with lower building density and lower population density have lower damageability and the section with high degree of enclosure and high building densities and population، have the highest and most amount of damaging.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي آسيبپذيري بخش مرکزی کلان شهرهای ايران در برابر بحران زلزله با استفاده از مدل IHWP مطالعة موردی: منطقه 3 شهر اصفهان علي زنگيآبادي1، ميثم رضائي2، مهدي مؤمني شهرکي3 و سارا ميرزايی4 1دانشيار گروه جغرافيا و برنامهريزي شهري دانشگاه اصفهان، 2دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامهريزي شهري دانشگاه اصفهان، 3استاديار گروه نقشهبرداري دانشگاه اصفهان، 4کارشناسارشد جغرافيا و برنامهريزي شهري دانشگاه اصفهان تاريخ دريافت:10/9/92 ؛ تاريخ پذيرش: 10/3/93 چکيده يکي از موضوعاتی که بيشتر شهرهاي جهان با آن دست به گريبانند، سوانح طبيعي است.
در اين پژوهش 7 شاخص «دسترسي به مراكز درماني، درجة محصوريت فضا، تراكم ساختماني، تراكم جمعيتي، كاربري زمين، عمر ابنيه و كيفيت ابنيه انتخاب شده و با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي معكوس (IHWP) و تركيب نقشههاي مربوط به شاخصهاي ذكر شده در محيط GIS، آسيبپذيري منطقه 3 در مقابل زلزله مورد بررسي قرار گرفته است.
نتايج اين پژوهش نشان ميدهد که بيش از 55 درصد قطعات منطقه 3 شهر اصفهان در برابر زلزله از وضعيت آسيبپذيري زياد و خيلي زياد برخوردارند.
- زنگيآبادي و تبريزي (1385): در اين مقاله ابتدا با بررسي و تجزيه و تحليل شرايط سازهاي مناطق مختلف شهر تهران پرداخته شده است و سپس مناطق براساس ميزان مقاومت و آسيبپذيري در برابر خطر احتمالي دستهبندي شدهاند و در نتیجه راهکارهايي جهت پيشگيري، برنامهريزي مناسب و چگونگي مديريت بحران در صورت بروز خطر ارايه گرديده است.
نتايج دادههاي به دست آمده اين پژوهش از طريق نرمافزارهاي AUTO CAD، ARC GIS و مدل تحليل سلسله مراتبي معکوس (IHWP) مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است تا آسيبپذيري منطقه سه شهر اصفهان در ارتباط با بحران به بهترين وجه ممکن مورد ارزيابي قرار گيرد.