چکیده:
پویایی حیات جمعی در پل های خواجو و الله وردی خان که از ابتدای شکل گیری تا به امروز برقرار میباشد، وابسته به تحول کارکردی پل در عصر صفویه و الحاق عملکرد تجمعی و تفرجی به نقش ارتباطی و گذر آنها است. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی عوامل اثرگذار بر پیدایی پل به مثابه ی فضای جمعی در ساختار شهری اصفهان عصر صفوی میباشد. در همین راستا با روش تفسیری-تاریخی به واکاوی زمینه های سیاسی و اجتماعی اصفهان عصر صفوی پرداخته تا از این طریق ریشه های اثرگذار بر شکل گیری پل به مثابه فضای جمعی را مستخرج نماید. حاصل این بررسی به تاثیر عواملی نظیر: گسترش شبکه راه ها، انتقال پایتخت صفوی به اصفهان، رونق فعالیت ها و فضاهای جمعی در عصر صفویه اشاره دارد. در این میان نقش حکومت صفوی به عنوان بازیگر اصلی تحوالت رخداده در بخش های مختلف، اهمیت دوچندان یافته است. نگرش حکومتی در عصر صفویه به مسئله شهر، حیات جمعی، فضاهای عمومی و پل را میتوان علت اصلی این دگردیسی در ساختار کارکردی پل های شهری محسوب نمود.
خلاصه ماشینی:
ازاینرو هدف اصلی این پژوهش بازخوانی عوامل تأثیرگذار تحول ساختار پل و بدل شدن آن به عنصر فضای عمومی در اصفهان عصر صفوی است، لذا ازاینجهت این پژوهش بامطالعه جایگاه مفهومی پل در تمدن بشری در ایران و جهان و بررسی تحولات دوران صفوی به استخراج عوامل مختلف تأثیرگذار بر شکلگیری پلهای شهری اصفهان و حیات جمعی در آنها میپردازد.
در همین راستا این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ پرسشهای زیر میباشد: - عوامل اصلی تحول کارکردی در پلهای اصفهان عصر صفوی کدامند؟ - حیات جمعی و فضای تفرجی پلهای خواجو و اللهوردیخان در چه نسبتی با سایر فضاهای عمومی شهر اصفهان قرار دارد؟ 2- پیشینه پژوهش پل بهعنوان عنصر ارتباطی همواره از منظر سازه و مصالح موردتوجه محققین و مهندسان حوزههای مربوطه قرارگرفته است.
بنا بر اهمیت فعالیتهای اجتماعی و رویدادهای جمعی در اصفهان عصر صفوی، نقش پلهای شهری احداثشده در این دوران نظیر پل خواجو و اللهوردیخان در مجموعهی فضاهای عمومی شهر بسیار پررنگ بوده است، بهگونهای که به این پلها هویت متفاوتی بخشیده است و پل بهمثابه یک فضای جمعی در ساختار شهر اصفهان مطرح میگردد.
در این راستا سیر مفهومی پل از نمونههای اولیه آن موردمطالعه قرار دادهشده است و با بررسی تکامل کالبدی این عنصر معماری، کارکردهای مختلفی که پلها در گسترهی سرزمین ایران داشتهاند، دستهبندیشده است، پلهای شهری اصفهان عصر صفوی در این دستهبندی با کارکرد تفرجگاهی تلقی میشوند؛ و هویت، جهانبینی و انگارههای اجتماعی پل را واکاوی میکند.