چکیده:
روابط افغانستان و اتحاد جماهیر شوروی از زمان استرداد استقلال افغانستان توسط امانالله
ان از بریتانیا تا سقوط حکومت دکتر نجیب ال (۱۹۹۲) توسط مجاهدین از جهات گوناگون
یکی از مهمترین دوران تاریخ معاصر افغانستان است. روابط افغانستان و اتحاد جماهیر
شوروی در طول این زمان همواره با فراز و فرودهای بسیار همراه بوده و در حافظة تاریخی
مردم افغانستان بهویژه از زمان تشکیل حکومت کمونیستی چندان مثبت نبوده است. روسیه در
طول تاریخ به خاک افغانستان چشم طمع داشته و در هر فرصت که لازم دانسته به سرزمین
افغانستان لشکرکشی کرده است که تجاوز ارتش سرخ در ۱۹۷۹ و استقرار آنها به مدت حدود
بیشتر از ٩ سال در این کشور شاهد بر این مدعاست. هدف این تحقیق روشن ساختن علل و
عوامل و زمینههای تجاوز نظامی شوروی به خاک افغانستان بوده و یافتههای این تحقیق
عبارت از دریافت عوامل چگونگی لشکرکشی شوروی به افغانستان و تاثیر و پیامد این تهاجم
به اوضاع سیاسی و اجتماعی این کشور میباشد. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که
شوروی برای تامین امنیت خود از جانب همسایگان و همچنین تلاش برای گسترش مرام خود
دست به توسعه حوزه نفوذ زد که با ورود غرب به مقابله با آن زمینههای شکلگیری مخالفت
ملی و مذهبی در افغانستان به وجود آمد و موجب جنگ داخلی و ناامنی تا امروز شده است.
روش کار در این پژوهش بیشتر کتابخانهای بوده و به لحاظ ماهوی مبتنی بر روش تاریخی
است که بر اساس توصیف و تحلیل استوار است و از جدیدترین آثار نویسندگان افغان و
خارجی استفادهشده است.
خلاصه ماشینی:
حکومت شوروی و کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی ، در برخورد با رژیم های ضد مردمی افغانستان بعد از سقوط حکومت امان الله خان توسط نیروهای داخلی از انعطـاف و حوصله مندی زیادی کار می گرفتند، به عقب نشینی های قابل ملاحظۀ در مسائل مختلف سیاسی ، اقتصادی دست می زدند تا نفوذ امپریالیسم را در افغانسـتان محـدود سـازند و از الحـاق آن بـه بلوک های تجاوزگر نظامی جلوگیری و بی طرفی این کشور را تثبیت نمایند.
از هنگامی که تغییرات سیاسی در نظام دولتی افغانستان با کودتای بـدون خـونریزی ٢٦ تیـر ١٣٥٢ سردار محمد داود در کشور به میان آمد اوضاع منطقه و آسـیای مرکـزی را کـاملا متـأثر ساخت و زمینه رقابت های شدید ابرقدرت ها را به خصوص اتحاد جماهیر شـوروی کـه بـرای تحقق اهداف استراتژیک و به دست آوردن منافع ایدئولوژیک سیاسی و نظامی خویش در ایـن منطقه کار می کرد فراهم گردید.
آن ها شاید فکر می کردند تأسیس یک دولت نیرومند در اثر روی کار آمدن دوبارٔە داود خان به کمک چپی های طرفدار روسیه ، برای پیش برد اهداف آن ها که همانـا رسیدن به آب های گرم هند از طریق افغانستان و نزدیک شدن بـه خلـج فـارس و منـابع نفتـی منطقه یک گام بسیار مهمی است ؛ و بیشتر به این جهت که ناگهان فرصت مناسبی نه تنها بـرای 2 حمایت از یک رژیم «دست چپی » بلکه برای تحکیم نفوذ و انحصار آن کشور فراهم شده بود .