چکیده:
نهادههای تولید از مهمترین عوامل مؤثر بر مخاطره محصولات کشاورزی است. در مطالعه حاضر، تأثیر نهادهها بر مخاطره تولید با استفاده از اطلاعات 221 کشاورز گندم کار دیم و آبی در شرق استان گلستان برای سال زراعی 1395-1394 از طریق الگوی پیشنهادی جاست و پاپ بررسی شد. نتایج نشان داد که نهاده بذر برای هر دو محصول تأثیر مثبت و معنیدار بر میانگین تولید دارد؛ همچنین، دو نهاده کود شیمیایی و آب مصرفی برای گندم آبی و نهادههای کود شیمیایی، سم، ماشینآلات و نیروی کار برای گندم دیم اثر افزایشی بر میانگین تولید دارند و افزون بر این، سم مصرفی برای هر دو محصول اثر مخاطره افزایی دارد و دو نهاده کود شیمیایی و ماشینآلات برای گندم آبی و بذر و نیروی کار برای گندم دیم اثر مخاطره کاهندگی دارند. بنابراین، برای کاهش مخاطره تولید گندم آبی و دیم و افزایش میانگین تولید این محصول راهبردی، توصیه میشود که از نهادههای کاهنده مخاطره در زمان مناسب و بهه درستی بهره گیری شود.
Production inputs are one of the most important factors affecting the risk of agricultural products. This study aimed at investigating the effects of inputs on the production risk of irrigated and rainfed wheat through the information collected from 221 producers of these products in eastern region of Golestan province of Iran in the 2015-2016 cropping year using the suggested model of Just and Pope (1979). The results showed that for both products, seed input had a significant positive impact on the average production; also, the inputs of fertilizer and consumed water had the production increasing impact on the average irrigated wheat production, while such an impact could be found by application of the inputs including fertilizer, pesticide, machinery and labor for the rainfed wheat. In addition, the study results indicated that the pesticide input used for both products had a risk increasing impact on the production; furthermore, the inputs of seed and labor for the rainfed wheat and the fertilizer and machinery inputs for the irrigated wheat reduced the production risk. Therefore, the study recommended using properly the risk reducing inputs at the right time to reduce the production risk of irrigated and rainfed wheat crops and as a result, to increase the average production of such a strategic product.
خلاصه ماشینی:
نتايج نشان داد که نهادٔە بذر براي هـر دو محصـول تـأثير مثبـت و معنـي دار بـر ميانگين توليد دارد؛ همچنين ، دو نهادٔە کود شيميايي و آب مصرفي براي گندم آبي و نهاده هاي کود شيميايي ، سم ، ماشين آلات و نيروي کار براي گندم ديم اثر افزايشي بر ميانگين توليد دارند و افزون بر اين ، سـم مصـرفي بـراي هـر دو محصـول اثـر مخـاطره افزايـي دارد و دو نهـادٔە کـود شــيميايي و ماشــين آلات بــراي گنــدم آبــي و بــذر و نيــروي کــار بــراي گنــدم ديــم اثــر مخاطره کاهندگي دارنـد.
سطح زير کشت گندم آبي و ديم در اين استان ، به ترتيب ، برابر بـا ١٧٢١٨٧ و ٢٢٦٩٧٠ هکتـار و مقدار توليد گنـدم آبـي ٥٢٧٩٥٢ تـن و توليـد گنـدم ديـم برابـر بـا ٥١٦٧٦٠ تـن در سـال ١٣٩٤ گزارش شده است (٢٠١٥ ,Jahad -Ministry of Agriculture )، به گونه اي که کشت گندم از مهم ترين فعاليت هاي زراعي کشاورزان استان گلستان به شمار مي آيد و درآمد بيشتر کشـاورزان استان به کشت اين محصول وابسته است .
از اين رو، در مطالعة حاضر، سعي شده است بـا اسـتفاده از روش ابـداعي جاسـت و پاپ و تابع توليد تصادفي تعميم يافته ، تأثير نهاده هـاي توليـدي بـر ميـانگين و مخـاطره توليـد دو محصول گندم آبي و ديم در شرق استان گلستان مورد بررسي و مقايسه قرار گيرد.
مقايسه تأثير نهاده کود شيميايي بر مخاطره توليد در مطالعه حاضر براي محصول گنـدم آبي با اين مطالعات پيشين نشان مي دهد که اثر کود شيميايي بـر مخـاطره توليـد در مطالعـه حاضـر منفـي و برابـر بـا ٠/٧٥ بـوده و در مطالعـات قربـاني و جعفـري (٢٠٠٩ ,Ghorbani and Jafari)، ٨٢ دشتي و همکاران (٢٠١٣ ,.