چکیده:
زبان انواع ادبی خاص و ویژهای دارد و عناصر تشکیلدهندۀ هر یک از آنها متفاوت به نظر میرسد. واژگان و چگونگی کاربست آنها موجب پیدایی ژانرهای ادبی و متفاوت از یکدیگر میشود. با نگاهی دقیق به هر یک از انواع ادبی و بررسی حوزۀ واژگانی آنها درمییابیم که حوزۀ واژگانی و نیز حوزۀ مفهومی آنها در شاکلهای به نام انسجام واژگانی و در نتیجه، اتحاد مفهومی قرار میگیرد. زبان و ادب کودکانه نیز از این امر مستثنی نیست. این نوع ادبی از نظر کارکرد زبان در حوزههای مفهومی، نحوی و دیگر بخشها، ویژگیهای خاص خود را دارد و این خصایص است که نوع ادبی کودکان و نوجوانان را به وجود میآورد. کاربرد صوت و شبهجمله در بسیاری از انواع چندان جایی ندارد و بهکارگیری آنها مورد توجه نیست، لیکن در نوع ادبی کودکان یا به عبارتی دیگر، در زبان و ادب کودکان اهمیت خاصی دارد که به سبب محسوس کردن مطالب و نگاه به محیط پیرامونی و عینی و نیز جلب توجه بیشتر آنها صورت میگیرد. این مقاله میکوشد تا دربارۀ موضوع صوت و شبهجمله در چند اثر داستانی کودکان پژوهش نماید و نشان دهد آن دو از عناصر پرکاربرد در این انواع است.
Different literary genres employ different languages made of different elements. Children’s literature is not an exception. This type of literary language, in terms of conceptual and syntactic function, has its own characteristics. These characteristics create children and adolescents’ literature. Exclamation, which is not used in most literary genres, plays a prominent role in children’s literature. This is because it makes issues more tangible and makes them see their environment better and absorbs them. This article tries to study the used of exclamation in several children’s fictional works to demonstrate that it is one of the most common elements in this genre.
خلاصه ماشینی:
کاربرد صوت و شبه جمله در بسياري از انواع چندان جايي ندارد و به کارگيري آن هـا مـورد توجه نيست ، ليکن در نوع ادبي کودکان يا به عبارتي ديگر، در زبان و ادب کودکان اهميـت خاصـي دارد که به سبب محسوس کردن مطالب و نگاه به محيط پيراموني و عيني و نيز جلـب توجـه بيشـتر آن هـا صورت ميگيرد.
٥. شبه جمله (exclamation) يا اصوات (sounds) در دستور زبان فارسي ميرزا حبيب اصفهاني اولين کسي است که به شکل مدون به ايـن مقولـه پرداختـه اسـت .
٨. روش پژوهش در اين پژوهش از روش تحليلي استفاده شده است و رويکرد تحليل آن با ماهيـت کمـي و کيفي بيان مي شود، بدين صورت که ابتدا به بررسي انسـجام واژگـاني و اتحـاد مفهـومي پرداخته شد و با پيوند زبان کودکان با امور حسي و ملموس شيوه دريافت حقـايق اطـراف طبيعت بيان مي شود و شبه جمله و اصوات از ديدگاه هاي مختلف بررسي مي گردد.
اين بسامد آماري نشان از آن دارد که اصوات به سبب اهميت آن در زبان کودکان مورد توجـه نويسنده بوده است .
از نظر معنايي نيز شبه جمله هاي موجود در کتاب به انواع زير دسته بندي ميشود: ١ـ درد و تأسف ـ «ممکن است زن بابا بيدار شود.
کاربرد شبه جمله (اصوات ) در کتاب قصه هاي بهرنگ ١ـ گاهي در جايگاه نهاد ميآيد (که با حرف اضافه است و متمم ميگيرد): ـ «حمزه گفت : درد و بلات به جان من !
٢ـ٢) شبه جمله مشترک با اسم : ـ «عروسک گفت : سلام کرم شبتاب » (همان : ١٠٤).