چکیده:
اقتصاد زبانی یک فعالیت ذهنی - زبانی است که ذهن برای ارائه مفاهیم و معانی مورد نظر از کمترین سازههای زبانی با استفاده از الگوهای بیانی بهره م یگیرد؛ به عبارتی دیگر، همانیاد میشود. این اصل زبانی به اصولی «اصل کم کوشی» اصلی است که از آن با عنوان مانند: اصل اشتقاق، همنشینی، جانشینی و ایجاز اشاره دارد که تمامی این موارد پیشینة کهن در زبان و ادبیات عرب دارند. اقتصاد زبانی در نه جالبلاغه به عنوان یکی از شاهکارهای ادبی متون دینی، به وفور دیده میشود. حضرت عل ی (ع) برای انجام مکاتبات سیاسی، دینی و همچنین برای بیان وصیت نامة خود از این اصل زبانی استفاده نموده که هدف ایشان عدم اطناب ب یمورد و رساندن پیام بدون ایجاد دوگانگی در ذهن مخاطب میباشد. هدف از این پژوهش بررسی اقتصاد زبانی نامههای نهج البلاغه بر اساس نظریة نقش گرایی هلیدی با استفاده از رویکرد توصیفی - تحلیلی میباشد. یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که ادبیات و بلاغت هدف اصلی حضرت علی (ع) در نامههایشان نبوده بلکه ایشان جهت ماندگاری و حفظ سریع پیام در ذهن مخاطب و همچنین انتقال مفاهیم مهم حکومتی، وصایا و سفار شهای خود از اصل کم کوشی بهره و آن را در تمامی سطوح و لای ههای زبانی نام هها به کاربردهاند تا برونده انرژی چه ذهنی و چه فیزیکی به حداقل رسیده و مخاطب اصل پیام را به درستی دریافت نماید.
Language Economy is a mental-lingual activity that mind by applying the least linguistuc structures uses the lingual patterns to represent the intended concepts and meanings. In other words, it is the principle of Parsimony. Language Economy is common in all languages all over the world. Arabic is not an exception, but a prominent example of this. It is abundatly seen in Nahi al-Balagha which is a literary masterpiece in religious texts. This valuable book has multiple chapters one of which is the letters of Imam Ali. This letters have different parts including wills, circulars, instructions, governmental commands, and written letters that are characterized by excerpt, abbreviation, briefness, and Parsimony principle. This research aims to study Language Economy in Nahj al-Balagha letters based on Halliday's Systemic Functional Linguistics Theories using a descriptive-analytical approach. The results of this study reveal that Imam Ali has used the Parsimony principle in all the lingual levels and layers of letters in order to keep and save his message in the mind of the reader as well as to transfer the important governmental messages, wills, and instructions.
خلاصه ماشینی:
تحليل اقتصاد زباني در نامه هاي نهج البلاغه بر اساس نظرية نقش گرايي هليدي رسول بلاوي * زهرا ماهوزي ** چکيده اقتصاد زباني يک فعاليت ذهني - زباني است که ذهن براي ارائه مفاهيم و معاني مورد نظر از کمترين سازه هاي زباني با استفاده از الگوهاي بياني بهره مي گيرد؛ به عبارتي ديگر، همان اصلي است که از آن با عنوان «اصل کم کوشي » ياد مي شود.
يافته هاي اين پژوهش بيانگر آن است که ادبيات و بلاغت هدف اصلي حضرت علي (ع ) در نامه هايشـان نبـوده بلکه ايشان جهت ماندگاري و حفظ سريع پيام در ذهن مخاطب و همچنين انتقال مفاهيم مهم حکومتي ، وصايا و سفارش هاي خود از اصل کم کوشي بهره و آن را در تمامي سطوح * دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي ، دانشگاه خليج فارس ، بوشهر (نويسندة مسئول )، r.
اين بخش نهج البلاغـه در عـين فصـاحت و شـيوايي نمونة والايي از اقتصاد زباني و اصل کم کوشي در زبان عربي مـي باشـد زيـرا؛ هـر کـدام از موارد يادشده در عين منعکس کردن پيام و انتقال مفهوم به مخاطب خـود داراي سـازه هـاي زبانيست که در قالب الگوهاي بياني مقتصد و موجز و مختصر ريخته شده اسـت .
١. ١ ضرورت و اهمّيت پژوهش با تأمل در نامه هاي حضرت علي (ع ) به اين رهيافت مي رسـيم کـه حضـرت بـراي انتقـال مفاهيم ضروري به مخاطبان خود از اصل اقتصاد زباني و کم کوشي بهرة وافـر بـرده اسـت .