چکیده:
پژوهش حاضر با تأکید بر دو برداشت کلی از علم در دیدگاه قرآن به عنوان یک حقیقت انتزاعی و امری معقول و نیز نوعی معرفت عینی ـ تجربی و امری محسوس نگاشته شده است. در این پژوهش معنای علم تحت دو عنوان «ارزش» و «روش» از منظر قرآن مورد بررسی قرار گرفته است؛ لذا با نگاه به قرآن، جنبه ارزشی و اخلاقی – توصیفی علم و جنبه روشی و تجربی ـ عینی آن پژوهش شده و به این نتیجه دست یافته شده است که در قرآن، علم آن گاه که در دایره انسان و از منظر وجودی مورد بحث قرار گیرد به عنوان یک « ارزش» تلقی میشود و متعلق علم، انسان و عالم درون او خواهد بود و هر گاه در عرصه طبیعت و نظام خلقت و در قالب «آیات» و نشانهها مورد مطالعه واقع شود به عنوان یک «روش» محسوب میشود و متعلق آن جهان طبیعت و عالم برون خواهد بود و این در صورتی است که قرآن مرتباً بر این امر تاکید دارد که دائماً این «روش» باید در مسیر آن «ارزش» در حرکت باشد.
خلاصه ماشینی:
این دو معنا از علم را باید در پیوستگی جهان و انسان و نگاه قرآن به آن دو به عنوان دو کتاب الهی در آفرینش، قابل جستوجو دانست (آملی، تفسیر المحیط الاعظم، 1380: 2/ 15)؛ در این نگتشته سعی شده است به این حقیقت پرداخته شود و با ارائه شواهدی در قرآن نشان داده شود که این کتاب آسمانی نه تنها با نگاه توصیفی و اخلاقی به علم، جایگاه معنوی آن را در ارتباط با انسان ارتقاء بخشیده، بلکه با بیان و ارائه واقعیات عینی و طبیعی در قالب «آیات» (نشانهها) نیز آدمیان را به حقیقتی سوق داده است که امروزه و در دنیای مدرن در چهره سیطره بشر بر نظام طبیعت نمود و بروز پیدا کرده و اسباب آسایش و رفاه آدمی را فراهم آورده است.
واقعیت این است که قرآن نسبت به این معنا از علم نیز نه تنها بیگانه نیست، بلکه به آن توجه خاص دارد و درک عمیقتر و وسیعتر از آن را ارائه کرده است؛ چرا که پیوستگی جهان و انسان جزء اهداف ذاتی خداوند در نظام آفرینش است و از هر دو به عنوان دو کتاب الهی در هستی یاد شده است (آملی، تفسیر المیحط الاعظم، 1380: 2/ 15).
In this descriptive-analytic study, referring to the books of Qur'anic sciences and interpretive topics in the interpretation of verses 12-14 of Chapter Mu’minun and its comparison with the modern science, the study of the scientific miracle in the Holy Quran regarding to the creation of man from the perspective of Ayatollah Fazel Lankarani has been done.