چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسۀ نیازهای انطباقپذیری خانوادههای شهری و روستایی بعد از موقعیت بحران انجام گرفت. خانوادههای ساکن در شهر سرپلذهاب و روستاهای دشت ذهاب که پس از زلزلۀ کرمانشاه همچنان در شهر و روستای خود ماندند و با شرایط منطقۀ سکونت خود انطباق یافتند، جامعۀآماری مطالعه را تشکیل دادند. برای انتخاب اعضای نمونه از شیوۀ تصادفی خوشهای استفاده شد و تعداد 380 خانواده از شهر سرپلذهاب برای نمونۀ پژوهش انتخاب شدند و در روستا نیز تعداد 5 روستا بر حسب تصادف انتخاب شدند و تعداد 300 خانوادة روستایی این پرسشنامه را تکمیل کردند. به منظور اندازهگیری متغیر نیازهای انطباقپذیری از پرسشنامۀ محققساخته با عنوان «انطباقپذیری خانوادهها» استفاده شد که دارای سه خردهمقیاس «خانواده»، «خردهمنظومۀ همسران»، «خردهمنظومۀ والد ـ فرزند» بود. در پژوهش حاضر، ضریب اعتبار پرسشنامه در گروه نمونۀ مورد مطالعه برابر با 868/0 بهدست آمد. دادهها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوتهای معنیداری در نیازهای انطباقپذیری بین خانوادههای شهری و روستایی وجود دارد. در خردهمقیاس خانواده، نیازهای امنیتبخشی و باورسازی در خانوادههای شهری نسبت به نیازهای خانوادههای روستایی در اولویت بیشتری بودند. در خردهمقیاس همسران، نیازهای واقعگرایانه زوجهای شهری بیشتر از نیازهای واقعگرایانه زوجهای روستایی بود. همچنین در خردهمقیاس والد ـ فرزند، تفاوت معناداری میان نیازهای خانوادههای شهری و روستایی یافت نشد. با توجه به نیازهای انطباقپذیری متفاوتی که در شهر و روستا وجود دارد، میتوان در بستههای حمایتی پس از بحران، این نیازها را مورد توجه خاص قرار داد.
The purpose of this research was to study and compare the post-crisis adaptation needs of urban and rural families. Families living in Sarpolzab city and Dasht-e-Zahab villages who remained in their town and villages after the earthquake of Kermanshah and adjusted to their living conditions constituted the study population. In urban part, 380 families were selected by cluster random sampling, and in rural part, 300 rural families from 5 randomly-selected villages completed the research questionnaire. To measure the variable of adaptation needs, a researcher-made questionnaire, titled “Family Adaptation” was used which had three subscales of “family”, “spouse subsystem”, and “parent-child subsystem”. The validity coefficient of the questionnaire in the sample group was obtained equal to 0.868. The data were analyzed using Multivariate Analysis of Variance. The results showed that there were significant differences in adaptation needs between urban and rural families. In the “family” subscale, security and belief-making needs were higher in priority for urban families than for rural families. In the spouse subscale, realistic needs of urban spouses were greater than the realistic needs of rural spouses. In parent-child subscale, no significant difference was found between the needs of urban and rural families. Due to the different adaptation needs of urban and rural families, these needs can be focused in post-crisis support packages.
خلاصه ماشینی:
هرچند پژوهش هايي در رابطه با نوع اقليم محـل سـکونت انجـام شـده و نشـان داده است که ميتواند تأثير بسزايي در انطباق پذيري افراد داشته باشد؛ اما مقايسه ميان اين امر در خانواده ها در وضعيت بعد از بحران بررسـي نشـده اسـت .
Denison & Neal کشف مؤلفه هاي انطباق پذيري است که با توجه بـه بافـت مـيتوانـد در انطبـاق بـا وضـعيت بحران متفاوت باشد.
با توجه به اينکه مشخص نيست براساس اقليم محل سکونت چـه عواملي مـيتوانـد بـر فراينـد انطبـاق پـذيري خـانواده هـا در وضـعيت بحرانـي بعـد از زلزلـه تأثيرگذار باشد، لذا اين پژوهش درصدد پاسخ به اين سؤال اساسي برآمـد کـه آيـا تفـاوتي بين نيازهاي انطباق پذيري خانواده هاي شهري و روستايي درگير بحران زلزله وجود دارد؟ روش پژوهش جامعه وروش نمونه گيري: خانواده هـاي سـاکن در شـهر سـرپل ذهـاب و روسـتاهاي دشـت ذهاب که پس از زلزلۀ کرمانشاه همچنان در شهر و روستاي خود ماندند و با وضعيت منطقۀ سکونت خود انطباق يافتند، جامعۀ آماري مطالعه را تشکيل ميدادند.
روش تجزيه وتحليل داده ها: به منظور بررسي تفاوت نيازهاي انطباق پذيري خانواده هاي شهري و روستايي درگير بحران زلزله از تحليل واريانس چندمتغيري ١ استفاده شد.
1. Lee طبق يافته هاي پژوهش اين عوامل ميتواند بـه درون خـانواده هـا نفـوذ کنـد و سـبب تفاوت ميان نيازهاي انطباق پـذيري زوجـين پـس از بحـران زلزلـه شـود و ايـن امـر را بـراي زوجين شهري با سختي بيشتري روبه رو سازد.