چکیده:
رویکرد ناب، یک سیستم مبتنی بر احترام به افراد و بهبود مستمر فرآیندها است که از طریق روش علمی برای تمامی ذینفعان ضمن حذف اتلافهای کاری، نوسانات و امور غیرعقلانی، ارزشآفرینی مینماید. هدف اصلی این پژوهش ارائه مدل مفهومی برای بازمهندسی فرآیندهای آموزشی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی بر اساس الزامات سازمان ناب است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی انجامشده است. به همین منظور تعداد 18 نفر از خبرگان و متخصصین دانشگاهی و اجرایی مطلع نسبت به بازمهندسی فرآیندهای آموزشی در دانشگاه و رویکرد ناب بهصورت هدفمند و با راهبرد نمونهگیری نظری انتخاب و بهصورت نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای تحلیل دادهها از تکنیک تحلیل مضمون (تم) استفاده شد. برای اطمینان از روایی پژوهش، از بررسی توسط اعضاء و روش چندسویهنگری منابع دادهها و برای محاسبه پایایی کدگذاریهای انجامشده، از روشهای پایایی باز آزمون و پایایی توافق درون موضوعی استفاده گردید. پس از پیادهسازی محتوای مصاحبهها و تحلیل مقدماتی آنها، مفاهیم اولیه شناسایی و بهمنظور دستیابی به مقولههای اصلی کدهای مشابه در طبقههایی خاص قرار گرفتند. درنهایت برای هر یک از طبقات عنوانی که دربرگیرنده کل کدهای آن طبقه باشد، انتخاب گردید. درنتیجه این مطالعه، تعداد هفت (7) فرآیند اصلی و تعداد چهلوسه (43) زیرفرآیند آموزشی در دانشگاه با تعیین اولویت برای بازمهندسی با رویکرد سازمانی ناب مورد شناسایی قرار گرفت. به اعتقاد خبرگان، بازمهندسی فرآیندها و زیرفرآیندهای آموزشی شناساییشده مبتنی بر رویکرد سازمانی ناب موجب ارتقاء کیفیت ستاندههای دانشگاه از طریق بهبود مستمر فرآیندها و رضایت ذینفعان دانشگاه میشود.
The Lean Approach is a system of Respect for people and continuous improvement of processes that, through a scientific approach to all stakeholders, eliminates waste of work, fluctuations and irrational affairs. The main purpose of this study is to present a conceptual model for reengineering the educational processes of universities and higher education institutions based on the requirements of the Lean Organization. This research is conducted in the framework of a qualitative approach. For this purpose, 18 experts and academics and executives who were informed about the reengineering of university educational processes and lean approach were selected by purposeful sampling and interviewed in a semi-structured manner. Themes were used to analyze the data. To assure the validity of the research, the members' survey and multi-bias method of data sources were used and to calculate the reliability of the coding performed, test-retest reliability and inter-subject reliability were used. After implementing the content of the interviews and their preliminary analysis, the basic concepts were identified and categorized in order to reach the main categories of similar codes. As a result of this study, seven (7) main processes and forty-three (43) subunits of educational processes at the university were identified by prioritizing reengineering with a lean organizational approach. According to experts, the reengineering of identified learning processes and sub-processes based on a lean organizational approach improves the quality of university outputs by continually improving processes and satisfying university stakeholders.
خلاصه ماشینی:
ارائه مدل مفهومي بازمهندسي فرآيندهاي آموزشي دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالي بر اساس رويکرد سازماني ناب (مورد: دانشگاه عالي دفاع ملي) مهدي باقري هشي ١، خدايار ابيلي ٢، جواد پورکريمي ٣، فاطمه نارنجيثاني 4 دريافت مقاله : ٩٨/٠٣/١٨ پذيرش مقاله : ٩٨/٠٥/١٥ چکيده رويکرد ناب ، يک سيستم مبتني بر احترام به افراد و بهبود مستمر فرآيندها است که از طريق روش علمـي بـراي تمـامي ذينفعان ضمن حذف اتلاف هاي کاري، نوسانات و امور غيرعقلاني، ارزش آفريني مينمايد.
Francis (٢٠١١) نشان ميدهد، در حال حاضر موارد اضافي و اتلاف هاي غير ارزش آفرين بسياري در فرآيندهاي آموزش عالي به ويژه فرآيندهاي آموزشي دانشگاه وجود داشته و بر اين نکته اذعان دارند که مانند ساير صنايع توليدي و خدماتي به منظور خلق ارزش براي مشتريان نهايي دانشگاه ، رويکرد ناب از طريق بازمهندسي فرآيندها در آموزش عالي و دانشگاه ضمن کارآ نمودن منابع دانشگاهي، قادر به حل بخش بزرگي از مسائل پيش گفته است .
پژوهش حاضر درصدد است مسئله اتلاف و ضايعات فرآيندهاي آموزشي دانشگاه و مؤسسات آموزش عالي را شناسايي و با ارائه مدل مفهومي بازمهندسي فرآيندهاي دانشگاه بر اساس الزامات سازمان ناب و کاربست آن به عنوان يک روش بهبود مستمر و بهينه سازي، موجب تسهيل فرآيندهاي آموزشي در دانشگاه عالي دفاع ملي شود؛ بنابراين ، بازمهندسي با دگرگون سازي و طراحي جديد، تغيير ذهنيت ، فرهنگ و نظام ارزشي در ساختار فرآيندها و محوري نمودن آن و با تغييراتي که در دانشگاه هدف مطالعه به وجود ميآورد، فعاليت هايي که در آن ارزش به وجود نميآورند را با فرآيندهاي جديد جايگزين ميکند.