چکیده:
همگرایی ملی یکی از عوامل اصلی پایداری نظامهای سیاسی و اجتساعی و
یکی از اهداف و حوزههای اصلی جامعهپذیری سیاسی در همهی نظامهای
سیاسی است که نقش اساسی در ثبات حاکمیت و همچنین توسعه و پیشرفت
ملتها در فضای کشور خود و حتی فراتر از آن در محیط بینالمللی را دارد.
پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش تئوری دادهبنیاد و با هدف دستیابی به
مدلی برای همگرایی ملی اقوام در ایران متناسب با مقتضیات کشور اجرا شده
است. برای این منظورء طی برگزاری مصاحبههای اکتشافی با ۱۴ نفر از
خبرگان علمی و اجرایی کشورء مدل همگرایی ملی اقوام در ایران طراحی شد.
مدل طراحی شده شامل پنج بعد اصلی «شرایط علی بروز همگرایی اقوام»
«بستر شکلگیری همگرایی اقوام»» «راهبردهایی برای همگرایی اقوام»» «عوامل
مداخلهگر در همگرایی اقوام» و «پیامدهای همگرایی اقوام» میشود که هر یک
از آنهاء ابعادء اجزا و عناصر تشکیلدهندهی همگرایی ملی اقوام را نشان
میدهد.
خلاصه ماشینی:
همگرایی ملی در این معنا یکی از عوامل اصلی پایداری نظامهای سیاسی و اجتماعی است و یکی از اهداف و حوزههای اصلی جامعهپذیری سیاسی در همة نظامهای سیاسی در نظر گرفته میشود که نقش اساسی در ثبات حاکمیت و تداوم ملت و همچنین توسعه و پیشرفت ملتها در فضای کشور خود و حتی فراتر از آن در محیط بینالمللی دارد.
در برابر آن، دیدگاه مدرنیسم که خود به گرایشهای گوناگونی چون نخبهگرایان، مارکسیستها و غیرمارکسیستها تقسیم میشوند که پدیدههایی چون ملت و گروه قومی و بهویژه احساسات ناسیونالیستی و قومگرایانه را ذاتی و ازلی نمیدانند و پیشینهی کهنی برای آنان متصور نمیشوند، ب) نظریههای گوناگون مربوط به سیاسی شدن مسائل قومی و به عبارت دیگر علل پیدایش پدیدهی قومگرایی، ناسیونالیسم قومی و یا بسیج قومی که به نظریههای اقتصادی ـ سیاسی (شامل: نظریهی بسیج منابع، نظریهی رقابت نخبگان و نظریهی گزینش عقلایی) و نظریههای روانشناسانه (شامل: نظریهی بیاعتمادی تاریخی، نظریهی ذهنیت قربانی بودن، نظریهی محرومیت نسبی و نظریة رهبران تفرقهافکن) تقسیمبندی میشوند، ج) دیدگاههای نظری دربارهی شیوههای برخورد با پدیدهی قومگرایی و پایان دادن به کشمکشهای قومی که میتوان آن را به پنج مقوله تقسیمبندی کرد: 1- ساختار اجتماعی و توسعه اقتصادی که دولت را عاملی مؤثر در ساختار اجتماعی و توسعهی اقتصادی محسوب میکند و تأثیر سیاستهای دولت بر مسألهی قومیت و گروههای قومی را تحت بررسی قرار میدهد.
روش پژوهش روششناسی این پژوهش نیز در جهت تحقق هدف پژوهش ـ احصاء مدل علمی و سیستماتیک همگرایی ملی اقوام در ایران ـ بکار گرفته شده است.