چکیده:
محمد رضا نوعی معروف به مولانا نوعی خبوشانی (970-1019هـق) سرایندة مشهور و نامآور سدة دهم و چند سال آغازین سدة یازدهم و از استادان مسلّم زبان و ادب فارسی در شبه قارّة هند است. دیوان اشعارش در سال 1374هـ، ش به تصحیح امیر حسین ذاکرزاده و کوشش احمد کرمی به همّت انتشارات ما در تهران به چاپ رسیده است. در این چاپ، کاستیها، تحریفات، تصحیفات و خطاهای بسیاری راه یافته که غالباً ناشی از نقص احتمالی دستنویسها یا بدخوانی و کمدقّتی مصحّح است. همین عوامل باعث شده از میزان صحّت و اعتبار این چاپ کاسته و شعر نوعی از درستی و روانی بسیار دور و یا بیمعنی شود. به یاری دستنویسهای کهنتر و معتبرتر دیوان نوعی میتوان برخی از نادرستیهای موجود در دیوان شاعر را اصلاح و تصحیح کرد. این پژوهش بررسی و تحلیل انتقادی پارهای از سرودههای وی است که نگارندگان با در دست داشتن دو دستنویس از دیوان این شاعر و مطابقت و مقایسة آن با متن چاپی دیوان، ابیات فراوانی از دیوان وی را تصحیح انتقادی کرده و به این نتیجه رسیدهاند که چاپ کنونی دیوان نوعی بدون بهرهگیری از شیوهها و روشهای علمی تصحیح انجام گرفته و به هیچ وجه شایسته و بایستة این شاعر توانا نیست.
Mohammad RezaKhabushani also known as Naw'i Khabushani (970- 1019 AH), The famous poet in tenth century and the beginning of the eleventh century, and was one of indisputable masters of Persian literature in Indian peninsula.The poetry of his poems was published in 1374 by Amir-Hossein Zakerzadeh and the efforts of Ahmad Karami by Ma publication in Tehran. In this print, there are many shortcomings, distortions, weaks and mistakes that often result from possible defects in handwriting or bad readiness and timeliness.These same factors have reduced the accuracy of this print and the poetri's Naw'i that go away from the accuracyand eloquence.With the help of the older and more authoritative handwritten copies of the Divan, some of the mistakes in the poet's poem can be corrected and revised.This research is a critical analysis and survey and checking of some of his poems, in which the writers criticized the abundance of his verses by holding two handwritten copies of the court of this poet and comparing it with the text of the Divan And have concluded that the current edition of the Divan has been taken without the use of scientific methods of correction and in no way worthy and deserving of this poet is not capable.
خلاصه ماشینی:
ایـن پـژوهش بررسـی و تحلیل انتقادی پاره ای از سـروده هـای وی اسـت کـه نگارنـدگان بـا در دسـت داشـتن دو دست نویس از دیوان این شاعر و مطابقت و مقایسۀ آن با متن چاپی دیوان ، ابیـات فراوانـی از دیوان وی را تصحیح انتقادی کرده و به این نتیجه رسـیده انـد کـه چـاپ کنـونی دیـوان نوعی بدون بهره گیری از شیوه ها و روش های علمی تصحیح انجام گرفته و بـه هـیچ وجـه شایسته و بایستۀ این شاعر توانا نیست .
بسنجید با: جا داشت غم سبزخطی در دل فیضـی این زنگ ز آیینه زدودیـم همـین بـس (فیضی فیاضی١٣٦٢: ٤٠٥) بر تنم هر موی چون منقار بلبل در تـو اسـت بر گـل دسـتار دهقـان خنـده دارد خـار مـن (نوعی خبوشانی١٣٧٤: ٢٢٨) مصرع اول بدین گونه اگر غلط هم نباشد، معنی و ساختار روان و شیوایی ندارد، اما بایـد گفت که «در تو است » تصحیف «در نواست » که در نسخه هـای ملـک (ص ١٨٠) و مجلـس (برگ ٨٣ر) ذکر شده است .
همچنین مشخّص شد که چاپ دیوان نوعی بدون بهره گیری از روش هـای درسـت و علمی تصحیح و تنها با تکیه بر دست نویسی متأخر و ناقص بسیارشـتاب زده و بـه صـورت مغشوش انجام گرفته و حتی مصحّح یک بار هم در ضبط های خود بازنگری انجـام نـداده است .