چکیده:
از مسائل قابل توجهی که هم در قرآن بیان شده است و هم اهل عرفان به آن پرداختهاند اسماء الله است. حکیم نصرت امین اصفهانی؛ مفسر و مجتهدۀ معاصر؛ در کتاب وزین سیر و سلوک خود و نیز در تفسیر گرانسنگ مخزن العرفان، صفحاتی چند را اختصاص به اسماء، حسنای الهی و صفات علیای حق تعالی داده که در این مقاله به بررسی آن پرداخته شده است. در قرآن کریم به خواندن اسماء الهی توصیه شده و ارباب ذکر و اصحـاب توحید، خداوند سبحـان را به اسمـاء و صفـاتش میخوانند و به این طریق در مراحـل سلوک گام برمیدارند. تردیدی نیست که ذکر خداوند به وسیلۀ اسماء و صفات، یک فضیلت است و میتواند موجب قرب انسان به خداوند گردد. در قرآن مجید چهار آیه وجود دارد که از اسماء حسنای الهی یاد شده و آیاتی است که فقط از اسماء سخن گفته شده است. در این مقاله که به روش تحلیل محتواست به طور اسنادی ابتدا به این اسماء متعالی از کتاب بانو امین پرداخته شده و سپس نظرات بعضی از عرفا و فلاسفه و مفسران در این رابطه بیان میشود و در این رابطه سه سؤال مهم: مقصود از احصاء اسماء در حدیث پیامبر اکرم(ص) چیست؟ چگونه احصاء اسماء باعث دخول در بهشت میشود؟ به چه طریق میتوان متخلق به اخلاق الله گردید؟ مورد پژوهش قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
علت ايـن امر اهميت مطلب است چرا که به دليل بحث صفات حق تعالي، نحله ها به وجود آمده و دسـته هـا و گروههاي متعدد در مورد آن اظهار نظر کردهاند چون معطلـه کـه شـناخت و معــرفت صـفات حـق تعـالي را تعطيل و به عبارتي غير ممـکن اعلام نمودهاند و مشبهه که بسيار در اين راه به خطا رفته و اظهاراتي غير حق نموده اند و صفات انسان و خدا را شبيه هم دانسته و گاهي تفـاوتي بـين آن قائـل نشدهاند و گروهي سخن از صفات خبريۀ خداوند به ميـان آوردهانـد و برخـي از « وادعـوه بهـا» در اسماء الهي فقط به تسبيح دست گرفتن و ذکر اسامي مقدسۀ الهي را بر زبـان جـاري نمـودن بسـنده کرده و از آن پا فراتر ننهادهاند.
(امين اصفهاني، ١٣٨٩: ٨٠) با توجه به روايتي که در اصول کافي از امام صادق(ع) نقل شده است که بـه آيـه شـريفه اشـاره فرمودهاند: « والله نحن اسماء الحسني»؛ معلوم ميگردد؛ چون اين بزرگـواران؛ يعنـي ائمـه هـدي(ع) مظهر تام و تمام اوصاف و اسماء الهياند و حق در وجود آنها تجلي يافته و ظهور پيدا ميکنـد لـذا در پيروي از آنها و عمل به دستورات ايشان که همان اوامر خداوند و رسـول گـراميش (ص ) اسـت تکامل انسان و سير صعودي او ميسر ميباشد و تخلق به اخلاق و صفات ملکوتي براي بندگان خـدا زماني محقق ميشود که در اثر راهنمايي اين بزرگان دين و پيروي از آنان که نزديک تـرين افـراد بـه خدا هستند تخلق به صفات و اخلاق الهي ميسور گردد.