چکیده:
در تحقیقات پژوهشگران، بخش کهن برزونامه، ابتدا به عطایی رازی و سپس به شاعری به نام شمسالدین محمد کوسج که نامش فقط در یک نسخه که اقدم نسخ متن است، باقی مانده است، نسبت یافته است. عدم وجود اسناد دیگر دربارة نام اخیر باعث شده برخی محققان نیز سرایندة اثر را گمنام فرض کنند. در این جستار با پیدا کردن شواهد دیگری در نسخ متن اولاً سرودن متن به دست شاعر با نام کوسه یا کوسج ثابت شده است؛ ثانیاً این نکته روشن میشود که تا سدة 12 هجری، برخی کاتبان شاهنامه، از سرایش داستان برزوی ملحق به شاهنامه به دست وی آگاه بودند. همچنین ضمن معرفی نسخة دیگری از داستان برزو با فاصلة سه سال با نسخة کمبریج (نسخة هند) و مقایسه سه نسخة قدیمتر متن برزونامه، زمان احتمالی سرایش متن قرن هفتم تخمین زده شده است و در ضمن مشخص شده که نسخة کمبریج بهترین نسخة موجود از متن نیست و با متن مادر فاصلة زیادی دارد.
In the research of Iranian and Western scholars to this day, the old part of Burzō-nāma is initially attributed to Atāii-e Rāzi, and then to a poet named Shams-oddin Mohammad-e Kōsaj, whose name remains only in a manuscript that is the oldest manuscript. The lack of other documents about the recent name has led some researchers to assume the author of the work as anonymous. In this essay, by finding other evidence in the manuscripts of the text, it has first been proven that this work has been compiled by a poet named Kōseh or Kōsaj; Secondly, it is clear that, until the 12th century, some Shāh-nāma scribes were aware of the fact that The incorporative story of Burzō in the Shāh-nāma manuscripts has been compiled by him. Also introducing another manuscript of Burzō’s story, three years after the manuscript of Cambridge (manuscript of India) and comparing three older manuscripts of the Burzō-nāma, the probable time for the compilation of this poem is estimated at the seventh century. Meanwhile, it is clear that the Cambridge manuscript is not the best available manuscript of the Burzō-nāma and is far from the origin manuscript.
خلاصه ماشینی:
رزمجو،١٣٨١: ١٢٢-١٢٣؛ رياحي،١٣٨٧: ٣٣٩؛ خالقيمطلق ، ١٣٨٦: ٢٨٦؛ خانلريکيا،١٣٤١: ٦٦؛ شريف زاده ،١٣٩٣: ١٨٢-١٨٣؛ معصومي،١٣٩٣: ١٢٢٤؛ کوير،٢٠١٦: ٣٢٦؛ ملکي،١٣٨٠: ٢١) و حتي در دو چاپ مختلف برزونامه ي کهن ، در مورد اول (دبيرسياقي:١٣٨٢)، مصحح که متن داستان برزو را از روي نسخه ي ناقص موجود در بخش ملحقات شاهنامه ي ماکان ، همراه داستان کک کوهزاد، منتشر کرده بود، صراحتا نام عطايي رازي را به عنوان سراينده (البته با ذکر قيد «منسوب ») بر پيشاني کتاب نهاده ؛ در مورد دوم (محمدي:١٣٨٤)، مصحح که متن را برمبناي سه نسخه تصحيح کرده بود، نام عطايي را از جلد کتاب (با عنوان «حماسه برزونامه ») حذف کرده ، ترديد در انتساب اثر به عطايي را در مقدمه تکرار کرده ، اما کماکان در سرشناسه ي اثر، نام عطاءبن يعقوب و قرن پنج را به عنوان نام پديدآور و عصر تأليف آن حفظ کرده بود.
او در ١٣٨٧ بر پايه ي پنج نسخه ي برزونامه بهترين تصحيح موجود از متن را منتشر کرد و در مقدمه ي کتاب دلايلي در ابطال انتساب برزونامه به عطاءبن يعقوب آورد و ضمن رد مستدل اين نظر که برزونامه ي کوتاه ملحق به نسخه هاي شاهنامه ، خلاصه ي متن بزرگتري باشد، بر پايه ي نسخ برزونامه ثابت کرد، اين منظومه داراي دو بخش کهن (کوتاه ) و جديد (بلند) مستقل از يکديگر بوده ، توسط دو شاعر مختلف در ادامه ي هم سروده شده است .