چکیده:
یروزی معجزه آسای انقلاب اسلامی که مهمترین واقعۀ قرن بیستم در ایران است، بدون رهبری پیامبرگونه
امام خمینی، در شروع و استمرار انقلاب، امکان پذیر نبود. مشروعیت رهبری ایشان از عوامل و عناصر
چندی نشات می گیرد که مرجعیت از مهمترین آنهاست. این مقاله نقش عوامل از جمله شخصیت فردی،
شجاعت انقلابی، نفوذناپذیری و قاطعیت امام خمینی را در پیروزی انقلاب اسلامی بررسی میکند. این امر
مستلزم بررسی مفهوم مرجعیت و جایگاه آن در کلام شیعه است که ابتدا مختصری به آن پرداخته شده
است. سپس با بررسی کارکردهای عوامل، نقش این مقوله در قیام انقلابی امام خمینی و فراگیر شدن
انقلاب و تبعیت مردم ایران از ایشان مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
مرجعيت و رهبري سياسي امام خميني اجتماع انساني براي استمرار حيات خود، نيازمند برخي مقولاتي است که از سوي اکثر افراد آن جامعه پذيرفته شده باشد و اين مقولات اجتماعي نحوة حرکت اجتماعي و نوع نگرش يکايک انسان هاي آن را تعيين ميکند؛ گرچه خود اين مقولات در اثر گذر زماني طولاني و پس از جرح و تعديل بسيار و متأثر از حوادث مختلف اجتماعي شکل گرفته و تثبيت مي شوند.
به اين ترتيب ، امام خميني با تحريم تقيه در مواردي که حيثيت اسلام در معرض خطر بود و نيز با ردّ تسليم طلبي و انفعال ، تفسير تازه اي از امر به معروف و نهي از منکر ارائه دادند و موجب اشاعه تفکر مبارزه جويي و انقلابي در ميان پيروان خود شدند و همۀ اين موارد با برخورداري ايشان از پايگاه مرجعيت شيعه امکان پذير شد، چرا که در غير اين صورت امکان صدور فتوا از سوي ايشان در موارد مختلف از جمله تحريم تقيه در وجوب اعتراض در قبال حکومت طاغوتي نبود.
از سوي ديگر، فراگير شدن رهبري امام خميني هم با توجه به مرجعيت ايشان ممکن شد، چرا که وقتي امام را در ١٣ خرداد ١٣٤٢ دستگير کردند، مردم به عنوان حمايت از مرجع تقليد خود و براي آزادي وي قيام کردند و به اين ترتيب قيام ١٥ خرداد رخ داد که اولين جرقه شروع انقلاب اسلامي و نفي مشروعيت رژيم شاه بود.
به اين ترتيب ، مرجعيت نقش عمده اي در شکل گيري و پيروزي انقلاب اسلامي و رهبري سياسي امام خميني ايفا کرد.