چکیده:
هدف: داستانهای نوجوانان علاوه بر ویژگیهای تفریحی و سرگرمکنندگی، سرشار از نکات آموزشی و تربیتیاند. یکی از پرسشهای اساسی در دوره نوجوانی، کنجکاویهای فرد در زمینه شناخت خود و هویتیابی است. بنابراین شاید بتوان گفت نوجوان از طریق مطالعه داستان میتواند به این کنجکاویها پاسخ دهد. پژوهش حاضر در نظر دارد وضعیت کتابهای داستانی نوجوانان را از حیث ابعاد هویتیابی بررسی نماید. یکی دیگر از اهداف این پژوهش آن است که از میان داستانهای بررسی شده، فهرستی از داستانهایی که بیشتر از بقیه به انواع هویت توجه داشتهاند، معرفی شود. روش: پژوهش حاضر، توصیفی است و از رویکرد تحلیل محتوا به منظور جمعآوری دادههای پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمامی کتابهای داستانی گروههای سنی "د" و "ه" است که در سالهای 94-1390 توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است و در مجموع، 180 عنوان داستان را دربرمیگیرد. یافتهها: بررسیها نشان داد در داستانهای مورد بررسی به انواع مختلف هویت به شکل یکسانی توجه نشده است. بیشترین توجه نویسندگان داستانها به هویت فردی، هویت خانوادگی، هویت گروهی، و هویت ملی تمرکز یافته است. سایر هویتها به تفکیک در داستانهای تالیفی و ترجمه ای متفاوت است. میتوان گفت کم توجهی به سایر هویتها، اثرات منفی و آسیبهای جدی و جبران ناپذیری را در زمینه شکلگیری و تثبیت هویت نوجوانان بر جای میگذارد. در بخش پایانی یافتههای پژوهش، هفت عنوان از داستانهای برتر با در نظر گرفتن مولفههای هویتی مطرح در نظریات روانشناسی معرفی شده است.
خلاصه ماشینی:
يکي ديگر از اهداف اين پژوهش آن است که از ميان داستان هاي بررسي شده ، فهرستي از داستان هايي که بيشتر از بقيه به انواع هويت توجه داشته اند، معرفي شود.
متخصصان در تعريف ادبيات کودکان ، اين نوع از ادبيات را به مجموعه آثار و نوشته هايي اطلاق ميکنند که به وسيله نويسندگان متخصص براي مطالعه آزاد کودکان تهيه ميشود و در همه آنها ذوق و سطح رشد و نضج کودکان مورد توجه قرار گرفته است _______________________________________________________________ 1Confusion (گاد، ١٩٤٥)، حجازي (١٣٩٤) ادبيات کودکان و نوجوانان را از لحاظ موضوع به سه دسته کلي داستان ، غيرداستان ، و شعر تقسيم کرده است .
بدين منظور مسئله مورد نظر اين پژوهش آن است که وضعيت موجود کتاب هاي داستاني کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان (به تفکيک تأليف و ترجمه ) براي مخاطبان نوجوان از حيث پرداختن به مقوله هويت يابي چگونه است .
همچنين در تعداد زيادي از پژوهش هاي داخلي به تحليل محتواي خواندنيها بر اساس مؤلفه هاي هويت ملي و و تأثير آن در شکل گيري هويت ملي و ايراني دانش آموزان پرداخته شده است نظير: صالحيعمران ، رضايي، نيازآذري و کمالي (١٣٨٧)، فياض و ايماني قوشچي (١٣٨٩) و پورزارعيان (١٣٩٠) و...
در پژوهش حاضر، ١٨٠ داستان نوجوان (گروه سني "د" و "ه ") که در بين سال هاي ١٣٩٠ تا ١٣٩٤ توسط کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان منتشر شده است واحد نمونه گيري را شکل داده است .