چکیده:
پژوهش پیشرو بر آن است تا در بستر الگوی هایمز [39] به بررسی زباهنگ «مردسالاری» و «زنسالاری» در فیلمهای ایرانی بپردازد. این پژوهش از نوع کیفی و توصیفی بوده و درحقیقت انتخاب زباهنگها با هدف بررسی تفکرات و تغییر نگرش و دیدگاه فرهنگی جامعۀ ایرانی در دو دهۀ 1360 و 1390 است. در همین زمینه، 100 فیلم ایرانی که از نوع خانوادگی و اجتماعی و شامل 50 فیلم دهۀ 1360 و 50 فیلم دهۀ 1390 هستند از نظر گفتمانی و چگونگی بهکاربردن گفتوگوهای نشاندهندۀ زباهنگ «مردسالاری» و «زنسالاری» بررسی شدند. حدود 500 پارهگفتار از فیلمهای سینمایی ایرانی دهۀ 1360 و 500 پارهگفتار از فیلمهای سینمایی دهۀ 1390 یادداشت و واکاوی شدند. مشخص شد که بیشترین بسامد زباهنگ مردسالاری در فیلمهای ایرانی دهۀ 1390 به موارد تهدید، بزرگبینی، عصبانیت، دستور، متلکگویی، امرونهی، نیشوکنایه، پرخاش و تحقیر اختصاص یافته است و بیشترین بسامد زباهنگ «زنسالاری» در فیلمهای ایرانی دهۀ 1390 شامل تعیین تکلیف کردن، غر زدن، تحقیرکردن، کنایهزدن، جلب توجه کردن، عصبانیت، شکایت و بزرگبینی است. به نظر میرسد با توجه به تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی جامعۀ ایرانی در گذر زمان و پیشرفت چشمگیر فناوری در سراسر دنیا و تأثیر مستقیمی که این پیشرفت بر فرهنگ و نگرش جامعۀ ایرانی داشته است، طرز تفکر و نگرش جامعه دستخوش تغییراتی شده و دیدگاه افراد جامعه از تفکرات مردسالار به تفکرات زنسالار تغییر یافته است. درواقع، همانگونه که انتظار میرفت، میتوان دهۀ 1360 را مصداق بارز تفکر مردسالارانه و دهۀ 1390 را مصداق بارز تفکر زنسالارانه برشمرد. در پایان، مجموعهای از کاربردهای این زباهنگ، با عنوان هنجارهای گفتمان، بررسی و مشخص شدند.
The close relationship between language and culture is rooted in the analysis of language and culture in historical knowledge, philosophy, sociology, anthropology, and psychology. Inasmuch as the fact that language and culture are inextricably bound, examining the pivotal role of the language of a speech community can yield significant information about its culture. Conceptualized under an overarching field of study, culturology of language, postulates how the realizations of cultuling (culture in language) can be entrenched in a language. In so doing, the present study aimed to investigate the “patriarchy” and “matriarchy” cultulings in Persian movies from the viewpoint of Hymes’ (1967) SPEAKING model. This is a qualitative research, aiming at demonstrating Iranian culture and finding the covert reasons of using the cultuling of “patriarchy” and “matriarchy”. To this end, the total 100 Persian movies from two decades of 1360 and 1390, were investigated based on the 500 extracted language expressions for each decade. The most recurrent cases of cultuling of “patriarchy” encompass showing threat, pride, anger, domination, order, sarcasm, wiggery, ridicule and contempt for the 1360s movies. In contrast, the cultuling of “matriarchy” was delineated through decision-making, scolding, humiliating, wisecracking, attracting, complaining, showing anger, showing oppressed, pride, and ignoring for the1390s movies. The findings revealed the patriarchy role is less dominant from 1360 to 1390. In fact, the patriarchy has been replaced by matriarchy these days. The paper concludes with some implications for learners, teachers, and educationists who are interested in the culturology, cultuling, and cultural studies.
خلاصه ماشینی:
واکاوی زباهنگ مردسالاری و زن سالاری در فرهنگ ایرانی: مقایسۀ موردی فیلم های سینمای ایران در دهه های ١٣٦٠ و 1390 رضا پیش قدم ١، علی درخشان ٢*، اعظم جنتی عطایی 3 چکیده پژوهش پیش رو بر آن است تا در بستر الگـوی هـایمز [٣٩] بـه بررسـی زباهنـگ «مردسـالاری» و «زن سـالاری» در فیلم های ایرانی بپردازد.
پژوهش پیش رو بر آن است تا به بعـد فرهنگـی فاصـلۀ قـدرت بـه واکـاوی زباهنـگ هـای مردسالاری و زن سالاری در بستر فیلم های ایرانی در دو دهـۀ ١٣٦٠ و ١٣٩٠ بپـردازد.
درواقـع ، همان گونه که پیش از این ذکر شد، پژوهش های متعددی در زمینۀ بررسی فیلم صورت گرفتـه ؛ اما با نگاهی به این پژوهش ها درمییابیم کـه هـیچ یـک از آن هـا بـه مقایسـۀ «مردسـالاری» و «زن سالاری» در بستر الگوی هایمز [٣٩] نپرداخته اند.
Gender Linguistics بوده و تحولات فرهنگی صورت گرفته در این بازٔە زمانی به قوت گـرفتن تفکـرات زن سـالاری در دهۀ ١٣٩٠ منجر شده است ، در پژوهش حاضر، سعی بـر ایـن اسـت کـه بـه واکـاوی زباهنـگ «مردسالاری» و مقایسۀ آن با زباهنگ «زن سالاری» در گذر زمان در فرهنگ ایرانی بپردازیم .
روش شناسی داده ها در پژوهش حاضر، به منظور بررسی جنبه هایی از فرهنگ مردم ایران ، پاره گفتارهـای مربـوط بـه زباهنگ «مردسالاری» در پیکرٔە فیلم های سینمایی ایرانـی بررسـی و مطالعـه شـدند.
٢. موقعیت و صحنه : در بخـش حاضـر، بـه واکـاوی زباهنـگ «زن سـالاری» در فـیلم هـای سینمایی دهۀ ١٣٩٠ میپردازیم و داده های برگرفته از این فـیلم هـا را در بسـتر الگـوی هـایمز واکاوی میکنیم .