چکیده:
تحقق سازمانهای اخلاقی نیازمند شناسایی مؤلفههایی است که بتوان براساس آنها بایدها و نبایدهای رفتاری را تعیین کرد. مؤلفههای اخلاقی براساس جهانبینی افراد معنا پیدا میکند و والاترین تعریف نسبت به اخلاق در جهانبینی اسلامی قابل مشاهده است؛ از اینرو شناسایی مؤلفههای سازمان اخلاقی نیز براساس مکتب اسلام انجام شده است؛ بدینمنظور با استفاده از تحلیل مضمون، آیات قرآن کریم و گزارههای نهجالبلاغه مورد مطالعه و تدبر قرار گرفت و 68 مضمون پایه، 16 مضمون سازماندهنده و دو مضمون فراگیر مشخص شد. مضمون فراگیر عوامل سازمانی شامل مضمونهای سازماندهنده شایستهسالاری، آموزش اصول اخلاقی، تصمیمگیری مشارکتی، استفاده صحیح از منابع سازمانی، رعایت اعتدال، عدالت سازمانی، پیشبینیپذیری، ایجاد نظام تشویق و تنبیه براساس عملکرد و ایجاد واحدهای نظارتی را مورد توجه قرار داده است و مؤلفههای انسانی، مضمونهای سازماندهنده رفتار شهروندی سازمانی، پرهیز از رفتارهای آمرانه، عملکرد اخلاقی، حفظ احترام افراد، رعایت حریم خصوصی افراد، حفظ عزتنفس، سوءاستفاده نکردن از پست و مقام را مدنظر دارد.
The formation of moral organizations entails identification of the components on the basis of which behavioral dos and don'ts can be identified. Moral components make sense on the basis of the worldview of individuals. The most profound definition of morality can be found in the Islamic worldview. Hence, the components of moral organization were identified on the basis of Islamic viewpoint. The verses of the Holy Qur’an and the content of Nahj al-balaghah were studied through thematic analysis resulting in 68 basic themes, 16 organizing themes and two integrative themes. The integrative theme of organizational factors included organizing themes, meritocracy, teaching ethical principles, participatory decision making, proper use of organizational resources, moderation, organizational justice, predictability, creating a system of reward and punishment on the basis of performance, and creating supervisory units. Human components included organize themes of citizenship organizational behavior, avoidance of authoritarian behavior, moral performance, respect for individuals, respect for privacy, keeping self-esteem, and non-abuse of official position.
خلاصه ماشینی:
مؤلفه های اخلاقی براساس جهان بینی افراد معنا پیدا میکند و والاترین تعریف نسبت به اخلاق در جهان بینی اسلامی قابل مشاهده است ؛ از این رو شناسایی مؤلفه های سازمان اخلاقی نیز براساس مکتب اسلام انجام شده است ؛ بدین منظور با استفاده از تحلیل مضمون ، آیات قرآن کریم و گزاره های نهج البلاغه مورد مطالعه و تدبر قرار گرفت و ٦٨ مضمون پایه ، ١٦ مضمون سازمان دهنده و دو مضمون فراگیر مشخص شد.
مضمون فراگیر عوامل سازمانی شامل مضمونهای سازمان دهنده شایسته سالاری، آموزش اصول اخلاقی، تصمیم گیری مشارکتی، استفاده صحیح از منابع سازمانی، رعایت اعتدال ، عدالت سازمانی، پیش بینیپذیری، ایجاد نظام تشویق و تنبیه براساس عملکرد و ایجاد واحدهای نظارتی را مورد توجه قرار داده است و مؤلفه های انسانی، مضمونهای سازمان دهنده رفتار شهروندی سازمانی، پرهیز از رفتارهای آمرانه ، عملکرد اخلاقی، حفظ احترام افراد، رعایت حریم خصوصی افراد، حفظ عزت نفس ، سوءاستفاده نکردن از پست و مقام را مدنظر دارد.
این پژوهش به روش آمیخته انجام شده است که نخست با استفاده از روش تحلیل مضمون و نظر خبرگان شناسه های ارزشهای سازمانی از (به تصویر صفحه مراجعه شود) مفهومی نکات تدبری ذیل مقولات کلیتر، ایجاد شبکه مفهومی از مقولات برای پاسخ به مسئله .
956 یافته ها براساس مطالعه و تدبری که در آیات قرآن و گزاره های نهج البلاغه صورت گرفته است ، آیاتی که به گونه ای با رفتار اخلاقی سازمان متناسب بود با استفاده از شناسه گذاری شناسایی شد.