چکیده:
برجسته ترین وجه اعجاز قرآن کریم به عنوان معجزه ی پاینده پیامبر اکرم (ص) اعجاز بیانی و فصاحت و بلاغت آن است. از آنجایی که واژه گزینی قرآن، بی بدیل و شگف انگیز و براساس ظرافت های خاصی است لذا برای فهم بهتر این ظرافت ها باید با علم مفردات قرآن که یکی از مجموعه های علوم قرآنی است، آشنا شد. از این رو در این پژوهش سعی بر آن شده برای درک بهتر مفهوم آیاتی که در آن ها، معنای «جماعت و گروه» با الفاظ مختلف ذکر شده، مورد بررسی قرار بگیرد. جهت تحقق این امر از میان واژگان با این معنا، پنج واژه ی «ثله، رهط، طایفه، عصبه و فیه» ابتدا در کتب لغت با محوریت العین، معجم مقاییس اللغه، مفردات الفاظ قرآن، بصایر ذوی التمییز فی لطایف الکتاب العزیز و التحقیق فی الکلمات القرآن الکریم مورد بررسی قرار گرفته سپس ذیل تعدادی از آیات قرآنی مشتمل بر این الفاظ، به بررسی نظرات تفسیری حول این واژگان پرداخته شده است. قابل ذکر است که ذیل هر بحثی نتیجه گیری صورت گرفته است که این امر بر غنای محتوا می افزاید. پس از بررسی های مختلف می توان گفت حق آن است که هر یک از این واژه های به ظاهر مترادف، در قرآن جایگاه خاص خود را دارد و هیچ یک نمی تواند به جای دیگری بنشیند.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش سعی شدهاست به تعدادی از سوالات مربوط به موضوع پاسخ داده شود، از جمله سوالاتی که می توان مطرح کرد: 1-آیا نظر لغویان متقدم ومتأخر در بیان معانی برای واژهها یکسان است؟ 2-لغویان متقدم و متأخر از چه جنبههایی در توضیح واژگان باهم اختلاف و اشتراک دارند؟ 3-هدف از کاربردهای قرآنی واژهها چیست؟ 4-آیا واژه های متقارب المعنا میتوانند جایگزین شوند؟ 5-وجوه اشتراک و تفاوت بین مفسران و لغویان در مورد واژهها چیست؟ در زمینه 5 واژهی مورد نظر، با بررسی کتب و پایانامهها و سایت مقالات تاکنون پژوهشی تحت این عنوان، صورت نگرفته است.
(رازینی، 1384: ص 51) جمع بندی دیدگاه لغویان عدهای از لغویان ثل را به معنای زایل شدن و هلاکت و ویرانی دانسته و گفتهاند ثُلّه جماعتی است که به جملگی وارد کاری میشوند و در باب وجه تسمیه استناد میکند به اینکه هر وقت هلاکت و ویرانی زیاد شود «ثَلّ» به کار میرود در نتیجه وقتی دیواری از قسمت زیرین آسیب دیده و بعد به طور کامل بریزد «ثل الحائط» گفته میشود.
(مکارم شیرازی، 1374: ج 23، ص 206 و 226) 1-4- جمع بندی دیدگاه مفسران اکثر مفسران ثُلّة را به معنای قطعهی هر چیزی و یا قطعهی مجتمع از پشم دانسته سپس آن را برای جماعت انبوه و کثیری از مردم به کار بردهاند و برای اثبات قید کثرتی که به این واژه میدهند به لفظ «قلیل» که در آیه بعدی (14 سوره واقعه) آمده استناد میکنند.