چکیده:
ژوهش حاضر بهمنظور ارزیابی کاربرد مدلهای جبری و زمین آماری در پهنهبندی عمق آبهای زیرزمینی دشت تبریز در یک بازه زمانی 13 ساله ( 1380 تا 1392)، با استفاده از دادههای 42 حلقه چاه پیزومتری در سطح دشت به انجام رسیده است. مدلهای مورد استفاده شامل، مدل IDW و مجموعه روشهای توابع شعاعی(RBF)، به عنوان نماینده روشهای جبری و مدل کریجینگ به عنوان نماینده روشهای زمین آماری میباشد. از اعتبار سنجی متقاطع، شاخص های خطای، میانگین انحراف خطا(MBE)، ریشه دوم میانگین مربع خطا(RMSE) و ضریب تعیین جهت انتخاب روش مناسب و اعتبار سنجی مدل های مربوطه استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که برای پهنهبندی عمق آب زیرزمینی روش کریجینگ در مقایسه با سایر روشهای میانیابی مورد بررسی (مدل Gaussian) با خطای RMSE و MBE به ترتیب برابر با 08/19 و 37/0 و R2 برابر با 35/0 ، دارای دقت بالایی بوده و با نقشه-های کاربری اراضی منطقه، شبکه آبراهههای و زمین شناسی محدوده مطالعاتی همخوانی بسیار بالایی دارد. بنابراین بهترین روش جهت پهنهبندی عمق آبهای زیرزمینی دشت تبریز محسوب میگردد. همچنین مقایسه نقشههای پهنه بندی مکانی عمق آب زیرزمینی در طول دورههای زمانی مورد بررسی نشان داد که در قسمتهای جنوبشرقی، شرقی، جنوب محدوده مورد مطالعه افزایش در عمق آب زیرزمینی مشاهده شده که البته با توجه به اینکه در این قسمتها اراضی باغی وجود دارد میتوان دلیل افزایش عمق آب زیرزمینی را بهرهبرداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی دانست.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر به منظور کاربرد مدل هاي جبري و زمين آماري در پهنه بندي عمق آبهاي زيرزميني دشت تبريز در يک بازه زماني ١٣ ساله ( ١٣٨٠ تا ١٣٩٢)، با استفاده از داده هاي ٤٢ حلقه چاه پيزومتري در سطح دشت به انجام رسيده است .
نتايج به دست آمده نشان داد که براي پهنه بندي عمق آب زيرزميني روش کريجينگ در مقايسه با ساير روش هاي ميان يابي مورد بررسي (مدل Gaussian) با خطاي RMSE و MBE به ترتيب برابر با ١٩/٠٨ و ٠/٣٧ و R٢ برابر با ٠/٣٥ ، داراي دقت بالايي بوده و با نقشه هاي کاربري اراضي منطقه ، شبکه آبراهه هاي و زمين شناسي محدوده مطالعاتي همخواني بسيار بالايي دارد.
سلاجقه و همکاران (١٣٩١)، در بررسي کيفيت آب زيرزميني شهر کرج با استفاده از زمين آمار به اين نتيجه رسيدند که ازبين روش هاي درون يابي استفاده شده در تحقيق روش کريجينگ نسبت به روش هاي ديگر از دقت بالايي برخوردار است .
نقشه کاربري اراضي محدوده مورد مطالعه در دشت تبريز (رجوع شود به تصویر صفحه) روش پژوهش روش هاي استفاده شده در اين پژوهش به منظور درون يابي داده هاي عمق آب زيرزميني شامل مدل هاي جبري و زمين آماري بوده که توضيحات آنها بشرح زيرميباشد: روش هاي جبري ميانه يابي در روش جبري يک يا چند رويه به مجموعه نقاط مشــاهده اي (Z) در مختصــات معلوم برازش داده ميشــود.
Assessment of a groundwater quality monitoring network using vulnerability mapping and geostatistics: a case study from Heretaunga Plains, New Zealand.