چکیده:
تامین امنیت مرزها همواره یکی از موضوعات مهم و کاربردی در جغرافیای سیاسی می باشد .مرزها استراتژیک اند؛ این نوارها ،محورهای رویارویی های احتمالی بوده و بیشتر برخوردهای محسوس دولت-ملت ها در آنجا آشکار می شود.هدف از انجام این پژوهش تعیین اولویتها و استراتژیهای برتر و محدودیتهای اجرایی در شهرستانهای مرزی همجوار با کشور عراق در استان آذربایجان غربی و ارائه راهکارهای اجرایی در جهت عملیاتی کردن استراتژیهای امنیتی و دفاعی در این مناطق می باشد. این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد و از روش میدانی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. مدل استفاده شده در این تحقیق مدل هیبریدی AHP-SWOT است و امتیاز دهی به متغیرهای به کار رفته در مدل SWOT و در قالب پرسشنامه توسط 30 نفر ازکارشناسان و متخصصان جغرافیایی (متخصص در رشته های جغرافیا و برنامه ریزی شهری، سیاسی،روستایی، نظامی و...) برای شناسایی نقاط قوت و ضعف (عوامل داخلی) و فرصت و تهدیدها (عوامل خارجی) و در مدل AHP جهت اتخاذ بهترین راهبرد (SO,WO,ST,WT) وزندهی شده است. با توجه به نتایج حاصل از بررسی راهبردها، راهبردبازنگری (WO) با ارزش نهایی 0.482 در الویت اول، راهبرد تدافعی (WT)و راهبرده رقابتی(SO) به ترتیب با ارزش های نهایی 0.159 و 0.139 در الویت های دوم و سوم اجرایی در مجموع این سه شهرستان مرزی ،استان قرار دارند و در اولویت بندی راهبردها به تفکیک شهرستان نیز در راهبرد رقابتی(SO) پیرانشهر، در راهبرد بازنگری (WO) سردشت، در راهبرد تنوع (ST) پیرانشهر و در راهبرد تدافعی (WT) سردشت الویت اول اجرایی را به خود اختصاص دادند.
Today, the preservation of the independence and territorial and border integrity of countries has been considered as a universal principle. political problems and numerous social-military, such as arms trafficking, ethnic-religious tensions and challenges between Kurdish minorities and Turks are the most common areas of insecurity have been studied in the region. The purpose of this research is to determine the top priorities and strategies and implementation limitations in the border towns adjacent to Iraq in West Azarbaijan and to present executive strategies for operationalizing security and defense strategies in these areas. This research is a descriptive-analytical research method and field method was used for data collection. The model used in this study was AHP-SWOT hybrid model and rating of variables used in SWOT model by questionnaire by 30 experts and geographical experts (specializing in geography, urban and rural planning, military, etc..) To identify strengths and weaknesses (internal factors) and opportunities and threats (external factors) and weighted in the AHP to adopt the best strategy (SO, WO, ST, WT). According to the results of the review of strategies, The Review Strategy (WO) with a final value of 0.482 in the first priority, the Defense Strategy (WT) and the Competitive Guide (SO) with the final values of 0.159 and 0.139, respectively, are in the second and third executive priorities. In prioritizing strategies separately for the city, they also had the first executive priority in Piranshahr's competitive strategy (SO), Sardasht's WO review strategy, Piranshahr's diversity strategy (ST) and Sardasht's defensive strategy (WT) strategy.
خلاصه ماشینی:
هدف از انجام اين پژوهش ، تعيين اولويت ها واستراتژيهاي برتر و محدوديت هاي اجرايي در شهرستان هاي مرزي هم جوار با کشور عراق در استان آذربايجان غربي (اشنويه ، پيرانشهر و ســردشــت ) و ارائه راهکارهاي اجرايي در جهت عملياتي کردن اســتراتژيهاي امنيتي و دفاعي در اين مناطق ميباشد.
قنبري و همکاران (١٣٩٢) به بررســـي اولويت هاي برنامه ريزي و آمايش مناطق مرزي اســـتان آذربايجان شـــرقي با اســـتفاده از مدل ANP پرداختند و درنهايت به اين نتيجه رسيدند که از ميان رويکردهاي توسعه آمايشي اين استان ، رويکرد توسعه اقتصادي با زيرمعيارهاي تأسيسات و تجهيزات زيربنايي، درماني، حمل ونقل و ارتباطات ، فعاليت هاي اقتصـــادي و محيط زيســـت در اولويت نخســـت ، توســـعه روابط ديپلماتيک و امنيت ملي در اولويت دوم ، و رويکرد توسعه فرهنگي و اجتماعي در رتبه هاي بعدي قرار دارند.
ولي زاد (١٣٩٧)، در رســاله کارشــناســي ارشــد تحت عنوان "اســتراتژيهاي امنيتي و دفاعي آمايش مناطق مرزي و راهکارهاي اجرايي آن با اســـتفاده از مدل AHP و SWOT (مطالعه موردي: شهرستان هاي مرزي استان آذربايجان غربي)" به اين نتيجه رسيد که بيشـترين فراواني در شـهرسـتان هاي مرزي اسـتان آذربايجان غربي راهبرد رقابتي بوده و بعدازآن راهبرد تنوع در رتبه دوم ميباشـد که اگر يک برنامه جامع براي کل اسـتان در نظر گرفته باشند راهبرد رقابتي (SO) به عنوان راهبرد اصلي و راهبرد تنوع (ST) به عنوان راهبرد جايگزين و مکمل خواهد بود.