چکیده:
ویروس کوویدـ19 که از خانواده کروناویروسها میباشد به نحوی موجب تعطیلی مشاغل و توقف فعالیتهای انسانی شده که حتی جنگها نیز قادر به چنین کاری نیستند. با وجود بیش از چند میلیون مبتلا و کشته در سراسر جهان، اما این ویروس پیامدهای مثبتی در حوزههای مختلفی چون کاهش مصرف انرژی، گازهای گلخانهای و آلودگی هوا برای محیطزیست به همراه داشته است. با وجود این، فزونی مصرف آب و غذا از جمله پیامدهای منفی کوویدـ19 برای محیطزیست بوده است. در کنار این پیامدها، این پرسش مطرح میشود که در پرتو بیماری کوویدـ19 چه جرایمی علیه محیطزیست ارتکاب یافته یا قابلیت ارتکاب را دارند. در این خصوص میتوان در حقوق کیفری ایران سه حوزه از محیطزیست را شناسایی کرد که در دوران همهگیری ویروس کوویدـ19 جرایمی مرتبط با آنها رخ داده یا قابلیت رخ دادن را دارند، که عبارتند از پسماندهای پزشکی ویژه، انتقال ویروس کوویدـ19 به گونههای جانوری و تهدید علیه بهداشت عمومی. با وجود این نظام حقوقی ایران به طور عام و حقوق کیفری ایران به طور خاص با کاستیهایی چون نبودِ ظرفیت قانونی مدیریت بحرانهای مرتبط با بهداشت عمومی و جامع نبودن جرمانگاری حمایتمدار از گونههای جانوری مواجه است که بایسته است آنها را اصلاح نماید.
Covid 19 which is a member of the big family of corona viruses, has caused a widespread lock down of businesses and blockage of human activities which is unprecedented and even world wars were not able to do so. Despite the infection of more than four million people around the world and hundreds of thousands of deaths following this worldwide pandemic, there were also some positive effects for this disease in different areas such as decline in the consumption of energy, greenhouse gases and environmental damages and pollution around the world. Although there were negative effects for covid 19 like the increase of food consumption during quarantines caused by it and increase of water consumption because of hygienic purposes. Besides these consequences, there is a question about the criminal aspects of covid 19. In this respects we can mention three different topics in relation to Iranian criminal and environmental law, including the crimes related to special medical waste, transfering the virus to the animals and threatening the public hygiene.
خلاصه ماشینی:
در اين خصوص مي توان در حقوق کيفـري ايران سه حـوزه از محـيط زيسـت را شناسـايي کـرد کـه در دوران همـه گيـري ويـروس کوويدـ١٩ جرايمي مرتبط با آنها رخ داده يا قابليت رخ دادن را دارنـد، کـه عبـارت انـد از پسماندهاي پزشکي ويژه، انتقال ويروس کوويدـ١٩ به گونه هاي جانوري و تهديـد عليـه بهداشت عمومي .
با وجود اين ، نظام حقوقي ايران به طور عام و حقوق کيفري ايـران بـه طور خاص با کاستي هايي چون نبود ظرفيـت قـانوني مـديريت بحـران هـاي مـرتبط بـا بهداشت عمومي و جامع نبودن جرمانگاري حمايت مدار از گونه هاي جانوري مواجه اسـت که بايسته است آنها را اصلاح نمايد.
دوم آنکه گرچه تدوين معيار جديد و و موقت متناسب با شـرايط زمـان اپيـدمي و خـاص بـه استناد بند «ر» ماده ٦٩ ضوابط پيش گفته در زمـرة تکـاليف وزارت بهداشـت ، درمـان و آمـوزش پزشکي اسـت ، تـا زمـان تـدوين چنـين معيارهـايي ، «جلسـه اي مـورخ ١٣٩٨/١٢/٦ بـا حضـور دانشگاه هاي علوم پزشکي استان ، سازمان مديريت پسماند شهرداري تهـران و سـازمان حفاظـت محيط زيست تشکيل و مقرر شد ضمن پيگيري تدوين ضوابط و معيارهاي جديد مربوط به شرايط اپيدمي ، همة مراکز درماني ، ضمن اعمال دقيق ضوابط مذکور، بسته بندي پسـماندهاي عفـوني را به صورت سه لايه و حداقل دولايه ، انجام و سازمان مديريت پسماند شهرداري نيز ضـمن اتخـاذ تمهيدات لازم براي گندزدايي خودروهاي حامل پسماندهاي آلوده به ويروس کرونا، ناوگان ويـژه و مجزايي را براي حمل و نقل پسماندهاي بيمارستان هـاي معـين منتخـب تجهيـز کنـد و همـه پسماندهاي اين بيمارستان ها را با توجه به ريسک انتشار ويروس کرونا در قالب پسماند عفـوني و با ناوگان واحد منتقل کند.