چکیده:
بازخوانی روشمند آیات جهاد، با هدف دستیابی به گفتمان قرآن و خوانشی نو از آیات جهاد با استفاده از رویکردهایی مانند نظریه کنش گفتاری، این امکان را به محقّق میدهد تا از زوایای گوناگون به مسئله پژوهشی خود بنگرد و زوایای ناپیدای متن را واکاوی کند. بر این اساس، در پژوهش حاضر که به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است، در پی آن هستیم تا دریابیم که تحلیل آیات جهاد بر اساس نظریه کنش گفتاری چه نتایجی را در بر دارد؟ یافتههای این بررسی حاکی از آن است که میزان کاربست انواع پنجگانه کنشهای گفتاری سرل، در آیات جهاد بر اساس بسامد تکرار شامل کنش اظهاری، ترغیبی، اعلامی، عاطفی و تعهّدی است. خداوند در این آیات با استفاده از افعال گوناگونی نظیر تقیید، تصحیح، تبیین، تصریح، تعلیل و... مبحث جهاد و قتال را تبیین و مخاطب را نسبت به جوانب آن آگاه نموده است. بالا بودن میزان کنش اظهاریِ تعلیل، توصیف، آگاهی بخشی، تصریح، تشریح، تبیین و... از یک سو حاکی از آن است که اراده الهی منطبق بر گفتمان ارشاد و ارتقایِ فهمِ مخاطب است و از سوی دیگر نشاندهنده این است که گوینده قصد دارد تا مخاطب پیش از پرداختن به قتال درباره علّت آن بداند.
The methodical rereading of the ayahs of Jihad, with the aim of identifying the discourse of the Qur’an and engaging in a new reading of these ayahs using approaches such as the theory of speech act, allows researchers to look at their research problems from different angles and explore the invisible aspects of the text. Accordingly, in the present study, which has been conducted by a descriptive-analytical method, we seek to find out the results of the analysis of the ayahs of Jihad based on the theory of speech act. The findings indicate that Searle's five types of speech acts, based on the frequency of repetition, in the ayahs of Jihad are representative, directive, declarative, expressive and commissive acts. In these ayahs, God has explained Jihad and fighting by using various verb types such as condition, correction, explanation and clarification, and has informed the audience about the aspects of Jihad. The high frequency of representative acts of reasoning, describing, informing, clarifying, defining, explaining, affirming, etc. on the one hand suggests that the divine will is consistent with the discourse of guidance and promotes the understanding of the audience, and on the other hand, it shows that the speaker wants to tell the audience about the reason of fighting before the fighting itself.
خلاصه ماشینی:
برای نمونه کتاب «مبانی تحلیلی کار گفتی در قرآن کریم » تألیف حسن صانعیپور، مقاله «بررسی خطبه های جنگ امام علی(علیه السلام ) بر اساس نظریه کنش گفتاری»، نوشته انسیه طالبی و دیگران ، مقاله «تحلیل خطبه پنجاه و یکم نهج البلاغه بر اساس طبقه بندی سرل از کنش های گفتاری» که توسط مریم فضائلی و محمد نگارش ، سامان یافته است ، مقاله «تحلیل کنش گفتاری خطبه امام حسین (علیه السلام ) در روز عاشورا» که توسط طاهره ایشانی و نیره دلیر، به روش تحلیل گفتمان به صورت تحلیلی ـ آماری و با رویکرد نظریه کنش گفتار آستین و طبقه بندی سرل انجام شده است و...
(قائمینیا، ١٣٩٧: ١٣٥-١٣٦) با توجه به گفتمانی که در قرآن صورت گرفته ، خداوند در مقام گوینده وحی گفتاری، افعال گفتاری یا همان کنش های گفتاری را برای پیامبر(ص ) به عنوان مخاطب انجام داده است و در این ارتباط زبانی، جملات معناداری را اظهار کرده است .
جدول ٥: تحلیل کنش های گفتاری آیه ٣٥ سوره مائده {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نتایج به دست آمده از تحلیل جداگانه هر یک از آیات نشان داد که در هر آیه به تفکیک پاره گفتارها، خداوند به عنوان گوینده ، کنش هایی را در قالب گفتار صورت داده است .
جدول ٩: فراوانی انواع فعل های به کار رفته در کنش های عاطفی در آیات جهاد {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} در آیاتی که عاقبت کسانی که به امر خدا در قتال و یا جهاد شرکت کرده و میکنند، ترسیم شده است ، به شکل غیرمستقیم مخاطب به رسیدن به چنین عاقبتی بشارت داده میشود.