چکیده:
جاینامها مجموعۀ بزرگی از واژهها هستند که در طول قرنها برای نامیدن یک مکان پدیدآمدهاند. در ایران نیز، بسیاری از روستاها و شهرها با تکیه بر نام پدیدههای جغرافیایی مانند کوهها، تپهها، دشتها، تنگهها، درّهها، رودها، چشمهها، سیل و ... نامگذاری شدهاند. شهرهای دماوند، ارومیه، میاندوآب و روستاهای سیلآباد، قرهتپه، داش بلاغ و... نمونههای بارز این نوع نامگذاریها در ایراناند. هدف این تحقیق، بررسی زمین جاینامها و تأثیر پدیدههای جغرافیایی در نامگذاری روستاهای استان آذربایجان غربی است. با دستهبندی منابع موثق محلی از نامها و نیز با رجوع به منابع معتبری مثل بریتانیکا و ایرانیکا اسامی مورد نظر استخراج و مورد پژوهش قرار گرفتهاند. نتیجۀ بررسیها نشان می دهد که پدیدههای جغرافیایی در منطقۀ آذربایجان غربی به طور چشمگیری در نامگذاری شهرها و روستاها مؤثر بوده است. در این بین، پدیدههای جغرافیایی طبیعی مرتبط با پستی و بلندی؛ مثل کوه و درّه، مقیاسهای مسطّح زمینی مانند دشت و موارد مرتبط با آب؛ مانند چشمه و رود، بیشتر از سایر موارد در نامگذاری روستاهای این منطقه اثرگذار بودهاند.
Toponyms are a great number of lexicon, which have emerged during centuries to name a place. In Iran, our country, the naming process of most villages and cities happens based on natural geographical phenomena like mountains, hills, plains, passes, valleys, rivers, springs, floods, storms and so on. The name of the cities like Damavand, Uromia, Miandoab, etc. and villages like Seilabad, Garehtapeh, Dashbilag, etc. are explicit samples of this kind of naming in Iran. The main goal of the present study is to investigate geotoponyms in the naming of the villages in West Azerbaijan province. Classifying the local authentic names and mentioning the primary sources like Irannica and Britannica, we exert and analyze our optimized names. The results show a prominent degree of relation between naming of villages and natural geographical phenomena in West Azerbaijan region. Among these, natural geographical phenomena related to heights, mountains, valleys, and plains have the uppermost influence on naming the villages of the region.
خلاصه ماشینی:
تأثیر پدیدههای جغرافیایی در نامگذاری روستاهای استان آذربایجان غربی (ص 23- 46) علی بویر نوع مقاله: پژوهشی تاریخ دریافت: 31/5/98 تاریخ پذیرش: 7/11/98 چکیده جاینامها مجموعۀ بزرگی از واژهها هستند که در طول قرنها برای نامیدن یک مکان پدیدآمدهاند.
هدف این تحقیق، بررسی زمین جاینامها و تأثیر پدیدههای جغرافیایی در نامگذاری روستاهای استان آذربایجان غربی است.
به عنوان نمونه جهت نشاندادن روند کار و تحلیل اطلاعات بر اساس اسامی استخراج شده، میتوان به موارد زیر اشاره کرد: اوچتپه(اوشتپه): نام این روستا از تکواژ« اوش» به معنی سه و «تپه» درست شده و علت این نامگذاری وجود سه تپه در کنار روستا است.
) بررسی دادهها و تجزیه و تحلیل جاینامها در روستاهای استان آذربایجان غربی نشان میدهد که در بسیاری از مناطق روستایی، جاینامهای مربوط به پدیدههای طبیعی بسیار زیادتر از حد انتظار بوده و در این میان جاینامهای مربوط به موارد 2و3 در طبقهبندی ژئوتوپونیمی، بیشتر از مورد 1 به چشم میخورد.
تحلیل اسامی استخراجشده و آنچه در طبقهبندی سهگانه از جاینامها در حیطۀ پدیدههای جغرافیایی در این جداول آمده است نشان میدهد که از مجموع 187 مورد جاینام مربوط به پدیدههای جغرافیایی مؤثر در نامگذاری روستاهای استان آذربایجان غربی، 80 مورد یعنی 77/42 درصد به جاینامهای مرتبط با آب، 76 مورد یعنی 63/40 درصد به جاینامهای مرتبط به پستی - بلندی و 31 مورد یعنی 57/16 درصد به جاینامهای مرتبط با مقیاسهای زمینی تعلق میگیرد.
توجّه به جدول دادهها از نام روستاهای استان آذربایجان غربی به سهولت ما را به ارتباط تنگاتنگی که بین اسامی و پدیدههای جغرافیایی دخیل بر پیدایش آنها وجود دارد آگاه میسازد.
com/ - http://www.