چکیده:
«نماد» کلمهای است که علاوه بر معنی ظاهری، طیف معنایی گستردهای را به خواننده القا کند. به دلیل این که نماد ماهیت متنوع و رازآمیز دارد و نیز تحت تاثیر شرایط اجتماعی و سیاسی است، اهمیت آن در شعر معاصر و از جمله شعر دفاع مقدس بسیار زیاد است. بنابراین چگونگی و انواع نمادها، ویژگیها و کیفیت به کارگیری آنها در این حوزه شعری اهمیت فراوان دارد. این پژوهش با روش کتابخانهای و شیوه توصیفی-تحلیلی جهت رسیدن به پاسخی قابل اعتماد برای این مساله به بررسی نماد در هفده کنگره شعر دفاع مقدس و نیز اشعار برجستگانی چون سلمان هراتی، حسن حسینی و طاهره صفارزاده پرداخته است. نمادها در شعر دفاع مقدس، از نظر اجزا و عناصر تشکیل دهنده به دو گروه کلی نمادهای مرتبط با طبیعت و نمادهای غیرطبیعی و از جهت معنایی به دو دسته نمادهای سیاه و نمادهای سفید تقسیم میشوند؛ البته در این محدوده، تقابل معنایی و تحول و گسترش مفاهیم نمادها از ویژگیهای اصلی آنها به شمار میآید. کاربرد نماد در شعر دفاع مقدس نوعا پیرو دو حالت است: یا شعر فضای نمادین ندارد و شاعر جهت غنای ادبی بیشتر، نماد را به کار میگیرد و یا فضای حاکم بر شعر، نمادین است؛ در این صورت برای رسیدن به معنا و تصویر درست از شعر، نمادها باید حتما در ارتباط با هم در نظر گرفته شوند. نمادهای سفید در اشعار دفاع مقدس بسامد زیادی نسبت به نمادهای سیاه دارند (جهت القای معانی ومضامین مثبت) و برای تصویرسازی مفاهیم حول دو محور خیر و شر بسیاری از این نمادهای سفید در تقابل نمادهای سیاه یا در بافتی نمادین خلق میشوند و یا تحول معنایی پیدا میکنند.
Symbol" is a word that also means apparent to the reader the whole wide meaning and practice of using or how to apply, and processing concepts become the symbol of the "symbolism", said. One can be extended metaphor prayer with the difference that the symbol rather than a hidden meaning are faced with a range of meanings and also no evidence Sarfh.Because of the diverse nature and mysterious symbol has also been influenced by the social and political conditions, its importance in contemporary poetry and the poetry of sacred defense is very high. So the important thing is that we are faced with a variety of symbols, features and quality of their applications in the field of poetry. This study investigates to get reliable answers to this symbol in the seventeenth Congress of Sacred Defense poetry and the poetry greats such as Salman Harati, Hassan Hosseini and Tahereh Saffarzadeh. Symbols in the Sacred Defense poetry, the components and elements of the two groups of icons and symbols of the abnormal nature of the semantic divide into two symbols of black and white icons. Of course, in this context, as opposed to semantic and symbolic concepts of evolution and expansion of its main features are considered. Identify symbols and explore its implications for understanding poetry is very important and useful, so close to its categories (like metaphors that are similar to the symbol) identified and separated.Typically the application icon in the Sacred Defense poetry following two modes: the richness of literary poet or poem no more symbolic space, symbol applies, or the atmosphere of the poem is symbolic. In this case, to achieve meaning and correct image of poetry, symbols must be considered in relation to each other. White symbol frequency Sacred Defense poetry lot of black icons (to induce positive meanings of concepts) and to visualize concepts around two axes of good and evil in contrast to many of the white symbols are symbols of black or symbolic texture creation or evolution their meaning.
خلاصه ماشینی:
مورد شناسایی قرار دهد و روز به روز بـه دنبال شناخت انواع دیگری باشد؛ اما این ، برای برقراری ارتباط بـا نمادهـای معاصـر و فهـم شعر، کافی نیست ؛ چراکه عناصر نمادین که در سراسر تاریخ شعر فارسـی، مفـاهیم خـاص یافته اند، چندان که هر فارسیزبان ، هرچند ارتباط کمی با شعر داشته باشد، میتواند آنهـا را دریابد و گاه در مناسبات روزمرة خود از آنها بهره گیرد، ناگهان در شعر نیما، سیما و سیرتی دیگر پیدا میکنند و مفاهیمی را دربرمیگیرند که بیش از هر چیز حاصـل نـوعی جهـانبینی ویژه است ؛ مفاهیمی که خاص اندیشه و نگاه اجتماعی- سیاسی او به نظام هستی است ؛ بـا وقوع انقلاب و جنگ و حوزة جدیدی به نام ادبیات پایـداری، ایـن اندیشـه هـا و نگـاه هـا بـا شکلی جدید و دیگرگونه در شعر و بالتبع در آیینۀ نمادها منعکس شدند؛ بنابراین با توجـه به اختلاف و تفاوت و حتی تقابل معنایی در نمادهای شعر کلاسیک و شعر معاصر، برداشت و تلقی خوانندگان در دریافت و معنایابی نمادها، نباید مستقل از بافت و اقتضای حال باشد.
٢-٢- شاخصه های فکری و محتوایی ادبیات مقاومت ١ـ ترسیم چهرة رنج کشیده و مظلوم مردم ٢ـ دعوت به مبارزه ٣ـ بیان جنایتها و بیدادگریها ٤ـ توصیف و ستایش جانباختگان و شهیدان ٥ـ القای امید به آینده و پیروزی موعود ٦ـ ستایش آزادی و آزادگی ٧ـ ستایش سرزمین خود (ادبیات پایداری، سنگری: سایت سوره مهر) ٣- تعریف نماد در این پژوهش برای مشخص شدن چارچوب کار، باید نماد را به عنوان یک مقولۀ ادبی تعریف کنیم : نماد از منظر علوم بلاغی کلمه ای است که عـلاوه بـر معنـای ظـاهری، طیـف معنایی گسترده ای به خواننده القا کند؛ عمل به کارگیری یا شیوة به کار بـردن ، پـردازش و تبدیل مفاهیم به نماد را «نمادپردازی» گوینـد؛ در واقـع نمـادپردازی، مجموعـۀ مراحـل و تبدلات فرآیند تکون یـک سـاختار نمـادین اسـت ؛ بـا ایـن توصـیف نمـادپردازی در برابـر «Symbolization» قرار میگیرد.