چکیده:
نزاری قهستانی یکی از شاعران معروف تاریخ ادب فارسی است که اشعار زیادی در قالبهای مختلف، اعم از غزل، قصیده، مثنوی، رباعی و... از او باقی مانده است. بیش از 1400 غزل از او چاپ شده و غزلهایی هم دارد که به چاپ نرسیده است. از بین غزلهای چاپشدۀ نزاری، ابیاتی در برخی دستنویسها ضبط شده که در نسخۀ چاپی نیامده و از نظر مصحّح دیوان او دور مانده است. از مهمترین این دستنویسها نسخۀ ارزشمند کتابخانۀ سالتیکوف شچدرین روسیه (کتابت: 837ق)، و نسخۀ کتابخانۀ انستیتوی زبان و ادبیات فرهنگستان علوم تاجیکستان (کتابت: 972ق)، است که اکثر نسخهپژوهان و مخصوصا نزاریپژوهان با آنها آشنا هستند. در مقالۀ حاضر، ضمن معرفی اجمالی این دو دستنویس، ابیاتی از غزلیات چاپ نشدۀ شاعر از آن نسخ نقل میشود.
Nezari of Qohestan is one the acclaimed poets in the history of Persian literature, who has left behind an enormous amount of poetry in a variety of poetical forms including Ghazals, Qasidas (odes), Couplets, Quatrains etc. Over 1,400 Ghazals of his have been published, but he has other Ghazals that have not yet been printed. Furthermore, of Nezari’s published Ghazals, there appear quite a number of distiches in certain MSS, not found in his published poetry and unnoticed by its editor. The most important of these MSS, mention should be made of the invaluable manuscript at the Sachiko Chazerin Library in Russia (scribed in 837 H./ 1433) and the manuscript (copied in 972 H./1564) at the library of the Language and Literature Institute of Tajikistan’s Academy of Science, being both familiar to both codicologists and researchers studying Nezari. In the present article, in addition to a brief introduction of the two manuscripts, some of the verses of the poet’s unpublished Ghazals are quoted from them.
خلاصه ماشینی:
ابیات تازهای از غزلیات نزاری قهستانی بر اساس دو نسخۀ کلیات او در کتابخانههای روسیه و تاجیکستان مهدی رحیمپور 1 عسگر صلاحی( 2 به یاد مظاهر مصفا چکیده نزاری قهستانی یکی از شاعران معروف تاریخ ادب فارسی است که اشعار زیادی در قالبهای مختلف، اعم از غزل، قصیده، مثنوی، رباعی و ...
تحقیق در سابقۀ شعر فارسی اسماعیلیه نشان میدهد که بهرغم گستردگی دعوت اسماعیلیان، اشعار زیادی از شاعران پیرو این مذهب باقی نمانده و جز قصیدۀ ابوالهیثم جرجانی (که ظاهراً نخستین تجربۀ شعر اسماعیلی در زبان فارسی است)، دیوان ناصرخسرو، دیوان قائمیات از حسن محمود کاتب (سرایندۀ سدۀ هفتم هجری)، کلیات نزاری قهستانی و اشعاری از چند شاعر ناشناخته، که اسامی برخی از آنها در دیوان قائمیات (نک.
اشعار مندرج در این نسخهها غیر از اشعاری است که از نزاری در برخی جنگها و سفینههای کهن مضبوط است و تاریخ کتابت آنها بعضاً به 741ق (مونسالاحرار بدر جاجرمی، حدود بیست سال بعد از درگذشت نزاری) یا جنگ شمارۀ 2979 کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران (کتابت در سدۀ هشتم و نهم) و...
دستنویس دیگری که در این مقاله از آن استفاده شده، مربوط به نسخۀ کلیات نزاری است که در مخزن نسخ خطی انستیتوی زبان و ادبیات فرهنگستان علوم تاجیکستان بهشمارۀ 100 نگهداری میشود.