چکیده:
رشد و توسعة هر جامعه و بخشهای آن مرهون برنامـهریـزی، بررسی مسـائل و چالشهای موجود و ارائـة راهکار برای رفع نیازهای جدیدی است که در اثر تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فناوری ایجاد میشود. در این میان، نظامهای آموزشی به ویژه آموزش عالی، نیز برای حفظ بقا و دستیابی سریع و آسان به اهداف خود، نیازمند بررسی وضعیت موجود و شناسایی چالشهای احتمالی است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و رتبهبندی مهمترین چالشهای رشتۀ آموزش جغرافیا در دانشگاه فرهنگیان است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و با روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعة پژوهش متشکل از اعضای هیئت عملی/ مدرسان و دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان در استانهای تهران و البرز بود که در دو مرحله به صورت قضاوتی و کلشمار بررسی شدند. ابزار پژوهش مصاحبه و پرسشنامۀ محققساخته بود. روایی و پایایی پرسشنامه با روش روایی صوری و با محاسبة آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج پژوهش چالشهای رشتۀ آموزش جغرافیا را در چهار بُعد آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و فوق برنامه، و بُعد ساختاری- اداری نشان داد و رتبهبندی چالشها از نظر اعضای هیئت علمی/ مدرسان و دانشجومعلمان نشان داد به ترتیب، چالشهای ساختاری- اداری، آموزشی، پژوهشی، و فرهنگی و فوق برنامه، مهمترین چالشهای این رشته از نظر دانشجومعلمان بود و از نظر اعضای هیئت عملی/ مدرسان چالشهای ابعاد ساختاری- اداری، پژوهشی، آموزشی، و فرهنگی و فوقبرنامه به ترتیب، مهمترین چالشهای رشتة آموزش جغرافیا بودند.
The growth and development of every society and its parts is owed to planning, examining existing problems and challenges, and providing solutions to meet the new needs that created by economic, social, and technological changes. Meanwhile, educational systems, especially higher education, in order to maintain survival and achieve their goals quickly and easily, need to review the current situation and identify potential challenges. The purpose of this study is to identify and rank the most important challenges in the field of geography education at Farhangian University. The research is applied in terms of purpose and has been done by survey method. The research population consisted of faculty members / teachers and students of Farhangian University in Tehran and Alborz provinces, which were examined in two stages: judgment and as a whole. The research tool was a researcher-made interview and a questionnaire. The validity and reliability of the questionnaire were confirmed by formal validity method and Cronbach's alpha calculation. The research results showed the challenges in the field of geography education in four dimensions: educational, research, cultural and extracurricular, and structural-administrative dimension and the ranking of challenges from the point of view of faculty members / teachers and students showed that structural-administrative, educational, research, and cultural and extracurricular challenges were the most important challenges in the point of view of students, and from the point of view of faculty members/ teachers, the challenges of structural-administrative, research, educational, and cultural dimensions and extracurricular activities were the most important challenges in geography education, respectively.
خلاصه ماشینی:
چوبينه (١٣٧٦) ضمن بررسي محتوايي فعاليت هاي شوراي برنامه ريزي گروه جغرافيا، محورهاي اصلي آموزش را معلم ، دانش آموز و محتواي درسي عنوان ميکند که بايد به صورت توأم مورد توجه قرار گيرند تا برنامۀ آموزشي به اهداف خود نايل شود.
بر اين اساس ، پرسش هاي پژوهش به شرح زير است : مهم ترين چالش هاي رشتۀ «آموزش جغرافيا» از نظر دانشجومعلمان و استادان (مدرسان ) دانشگاه فرهنگيان کدام است و کدام يک از ابعاد چالش زا در رشتۀ آموزش جغرافيا از نظر اينان ، اولويت بيشتري دارد؟ دانش جغرافيا به عنوان «علم بررسي روابط متقابل انسان و محيط » و به عنوان يکي از انواع علوم که در تفسير جهان به ما کمک ميکند، قادر است درک فرايندهاي اجتماعي- اقتصادي را نيز براي افراد فراهم کند و با يادگيري مسائل اجتماعي و محيط زيستي در يک روش انتقادي، کمک کند تا پيچيدگيهاي محيط اطراف را درک شود (استيوز١، ٢٠١٥، ص ٤٤٨).
از طرفي، از آنجا که ميانگين به دست آمده براي ابعاد پژوهشي، فرهنگي و فوق برنامه ، و ساختاري- اداري به ترتيب ، برابر با ٣/٨٤، ٣/٨٧ و ٤/٢٩ است ، و چون بالاتر از ميانگين مفروض (عدد ٣) هستند، از نظر دانشجومعلمان در مجموع ، اين چالش ها به عنوان چالش هاي آموزش جغرافيا تأييد شدند.
از طرفي، از آنجا که ميانگين به دست آمده براي ابعاد پژوهشي، فرهنگي و فوق برنامه ، و ساختاري- اداري به ترتيب ، برابر با ٤/٤٣، ٣/٩٦ و ٤/٣٢ است ، و چون بالاتر از ميانگين مفروض (عدد ٣) هستند، از نظر اعضاي هيئت علمي/ مدرسان در مجموع ، اين چالش ها به عنوان چالش هاي آموزش جغرافيا تأييد شدند.