چکیده:
موضوع زیارت باوجود اهمیت و جایگاه فوق العاده در مبانی دینی و مکتبی، کمتر مورد توجه عالمانه از منظر دانش سیاست گذاری قرار گرفته است. از سوی دیگر، استفاده از روش های آیندهنگارانه در پیشارزیابی سیاست های عمومی بهدلیل برخورد پیش دستانه با عوامل محیط، به تدریج مورد توجه و اقبال دانشمندان حوزه سیاست گذاری قرار گرفته است. این تحقیق درصدد است تا با تکیه بر ترکیب فرایند تحلیل سلسلهمراتبی و دلفی و بر مبنای مدل شوارتز، مهم ترین پیشران های اثرگذار بر آینده را شناسایی، اولویت بندی و در نهایت چهارچوب سناریوهای سیاستی آینده زیارت در مشهد مقدس در افق ۱۴۰۴ را طراحی کند. برای اینکار، با به کارگیری مطالعه اسنادی و پرسش نامه باز و مصاحبه، دیدگاه ۱۵ صاحب نظر شناسایی شد و با تحلیل مضمون فهرست پیشران ها استخراج و با تکیه به روش دلفی ۸ پیشران اصلی مورد اجماع خبرگان شناسایی و با اجرای فن تصمیم گیری چندمتغیره دو پیشران که بیشترین اهمیت و عدم قطعیت را داشتند، شناسایی و بر اساس آن چارچوب سناریوها طراحی شد.
The subject of pilgrimage, despite its great importance and place in religious and scholastic foundations, has received less scholarly attention from the perspective of policy-making knowledge. On the other hand, the use of futuristic methods in the pre-evaluation of public policies due to the pre-emptive approach to environmental factors has gradually attracted the attention of policy makers. Relying on a combination of hierarchical and Delphi analysis process and based on the Schwartz model, this research seeks to identify, prioritize, and ultimately design the most important future policy scenarios for pilgrimage in Mashhad in 1404. To do this, using expert documentation and open-ended questionnaires and interviews, the views of 15 experts were identified, and by analyzing the content, the list of models was extracted and based on Delphi method, 8 main models were identified by experts, and by implementing a multi-variable decision-making technique, the two models that were most important and uncertain were identified, and the scenario framework was designed based on that.
خلاصه ماشینی:
بـراي ايـن کار، بـا به کارگيـري مطالعــۀ اســنادي و پرســش نامۀ بــاز و مصاحبــه ، ديــدگاه ۱٥ صاحب نظــر شناســايي شــد و بــا تحليــل مضمـون فهرسـت پيشـران ها اسـتخراج و بـا تکيـه بـه روش دلفـي ۸ پيشـران اصلي مـورد اجمـاع خبرگان شناسـايي و بـا اجـراي فـن تصميم گيـري چندمتغيـره دو پيشـران کـه بيشـترين اهميـت و عـدم قطعيـت را داشـتند، شناسـايي و بـر اسـاس آن چارچـوب سـناريوها طراحـي شـد.
در بيـن مسـائل حـوزٔە فرهنـگ ، موضـوع زيـارت باوجـود اهميـت و جايـگاه فوق العـاده در مبانـي دينـي و مکتبـي ، از منظر دانش سياسـت گذاري کمتـر مـورد توجـه عالمانـه قـرار گرفتـه اسـت و بـا اينکـه از جهـات مختلـف بـراي سياسـت گذاران فرهنگـي در جمهـوري اسـلامي ايـران حايـز اهميـت اسـت ، دربـارٔە پيش ارزيابـي سياسـت هاي ايــن حــوزه فعاليــت قابــل قبولــي صــورت نگرفتــه اســت .
ايجاد شـکاف طبقاتي ، از بين رفتـن هوي ـت مذهبـي و زيارتـي مشـهد و خالي شـدن زيـارت مشـهد از روح دينـي و معنـوي و تبديـل آن بـه يـک سـفر تفريحـي صـرف ، برخـي از ايـن پيامدهـا ذکـر شـده اسـت : « آنچـه در سـال هاي اخيـر بـر الگـوي توسـعۀ شـهر حاکـم بـوده اسـت و بعضـاً بديهـي تلقـي مي شــود، نوعــي مدرنيســم کــور و بي ضابطــه اســت کــه نه تنهــا هيــچ ســازگاري بــا گفتمــان انقـلاب اسـلامي نـدارد، حتـي امـروزه در بسـياري از کشـورهاي سرمايه سـالار غربـي نيـز مـورد انتقــاد شــديد متفکــران و انديشــمندان قــرار دارد.
بـا توجـه بـه خـلأ تحقيقـات روشـمند در حـوزه سياسـت گذاري زيـارت ، ايـن تحقيـق مي توانـد گام اول مســير پيش ارزيابــي سياســت هاي حــوزٔە زيــارت در مشــهد باشــد.