چکیده:
سابقه و هدف: رصد کمّی و کیفی تولیدات علمی در حوزههای موضوعی گوناگون و بررسی مقالات نمایهشده آن حوزه در نمایهنامههای معتبر به شاخه مهمی از حوزههای مطالعاتی تبدیل شده که به «علمسنجی» شهرت یافته است. در این راستا پژوهش حاضر با بهرهگیری از تکنیکهای علمسنجی، جایگاه تولیدات علمی پژوهشگران حوزه قرآن و سلامت را در پایگاه اسکوپوس ازنظر کمّی و کیفی بررسی میکند.
مواد و روشها: پژوهش حاضر توصیفی-کاربردی است و با روش تحلیل استنادی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل تولیدات علمی حوزه قرآن و سلامت در پایگاه اسکوپوس بین سالهای 1989 تا 2018 میلادی است. دادههای بهدستآمده از بررسی شاخصهای تولید، برجستگی و استنادی با استفاده از نرمافزار اکسل تجزیهوتحلیل شد.
یافتهها: نتایج نشان داد تولیدات علمی نمایهشده در پایگاه اسکوپوس در حوزه قرآن و سلامت بین سالهای 1989 تا 2018 رشد متوسط سالانه 11/4 درصد داشته است. بیشترین درصد برجستگی تولیدات علمی در سالهای 2016 تا 2018 و ضریب همبستگی بین شاخص تولید و شاخص برجستگی تولیدات علمی حوزه قرآن و سلامت 0/54 بهدست آمد. تولیدات علمی در رده پزشکی 51 درصد از کل تولیدات علمی حوزه قرآن و سلامت را به خود اختصاص داده است. ازنظر شاخص استناد نیز هر مدرک بهطور میانگین 5/89 درصد استناد دریافت کرده است.
استنتاج: هرچند نتایج پژوهش حاضر از تلاش رو به رشد پژوهشگران این حوزه نسبت به بررسی جنبههای کشفنشدهای حکایت دارد، بااینحال ضرورت دارد پژوهشگران مختلف با سیاستگذاریهای هدفمند، گامهای موثرتری در راستای شناساندن ظرفیتهای بالقوه این منبع ارزشمند در حوزههای بهداشت و سلامت بردارند.
Background and Purpose: The qualitative and quantitative study of
scientific productions in different fields, as well as the review of the papers
indexed in reliable citation indexes, has become a modern approach defined
as scientometrics. The current research aimed to assess the position of
scientific productions of researchers in the field of Quran and health in the
Scopus database in terms of quantity and quality using scientometric
techniques.
Materials and Methods: This research was an applied descriptive study
carried out as citation analysis. The research population includes scientific
productions in the field of Quran and health in the Scopus database within
1989-2018. The data obtained from the study of production, prominence,
and citation indices were analyzed in Excel software.
Results: As evidenced by the obtained results, the scientific
productions indexed in Scopus database in the field of Quran and health
within1989-2018 had an average annual growth of 11.4%. The highest
percentage of scientific production prominence within 2016-2018 and the
correlation coefficient between the production index and index of scientific
productions prominence in the field of Quran and health was obtained at
0.54. Scientific productions in the medical category account for 51% of the
total scientific productions in the field of Quran and health. In terms of
citation index, each document received an average of 5.89% citations.
Conclusion: Based on the results of the present study, researchers in
this field have strived to study the undiscovered aspects. Nevertheless,
different researchers are required to take more effective steps to identify the
potential of this valuable resource in the field “Quran and Health”.
خلاصه ماشینی:
در این راستا پژوهش حاضر با بهرهگیری از تکنیکهای علمسنجی، جایگاه تولیدات علمی پژوهشگران حوزه قرآن و سلامت را در پایگاه اسکوپوس ازنظر کمّی و کیفی بررسی میکند.
یافتهها: نتایج نشان داد تولیدات علمی نمایهشده در پایگاه اسکوپوس در حوزه قرآن و سلامت بین سالهای 1989 تا 2018 رشد متوسط سالانه 11/4 درصد داشته است.
پژوهش حاضر بر آن است ضمن بررسی کمّی تولیدات علمی نمایهشده در پایگاه اسکوپوس از جنبههای گوناگون در حوزه قرآن و سلامت، برخی ویژگیهای کیفی آنها را نیز طی بازه زمانی سیساله مطالعه کند.
مواد و روشها پژوهش حاضر بهصورت توصیفی-کاربردی با هدف شناسایی وضعیت کمّی و کیفی تولیدات علمی پژوهشگران حوزه قرآن و سلامت در پایگاه اسکوپوس طی سه دهه اخیر (1998 تا 2018) به روش تحلیل استنادی و علمسنجی اجرا شده است.
بحث پژوهش حاضر به بررسی شاخصهای تولید و برجستگی تولیدات علمی پژوهشگران قرآن و سلامت، اثرگذاری این تولیدات و استنادات آنها در پایگاه اسکوپوس طی دوره زمانی سی ساله، یعنی سالهای 1989 تا 2018 پرداخته است.
عملکرد پژوهشگران در ردههای موضوعی مختلف نشان میدهد رده موضوعی پزشکی بیشترین تولیدات علمی حوزه قرآن و سلامت را داشته است که این موضوع پیشتر در پژوهش نوری و زارع فراشبندی (2012) نیز مورد تأیید قرار گرفته بود (18).
Using the Quran and Nahjul-Balagha in English scientific articles published by Iranian Universities of Medical Sciences-2014.
Evaluating of Muslims researchers performance in publishing of articles related to Holy Quran in medical sciences field and citation analysis of them in Scopus database.