چکیده:
در سالهای اخیر، به علت مقابله شیعه با جریانهای تکفیری و تأکید بر تقریب و وحدت امت اسلامی، عدهای با تفکر افراطی تکفیری، برای تخریب شیعه، این مذهب را به تفکر تکفیری متهم کرده، و راهبرد شیعههراسی را در دستور کار خویش قرار دادهاند. یکی از دلایل مهم این اتهام، توهم تلازم اعتقاد به امامت، به عنوان اصلی از اصول دین، با کفر مخالفان آن است. در این پژوهش با روش توصیفیتحلیلی، با استفاده از سیره نظری و عملی اهل بیت (ع)، ضوابط تکفیر از دیدگاه شیعه تبیین شده که عبارتاند از: انکار سه اصل توحید، نبوت و معاد، ضروریات و احکام قطعی دین با شرایط خاص و فقدان موانع. با تبیین این مقدمات، این نتیجه به دست آمده است که شیعیان به اسلام اظهارکنندگان به شهادتین (به غیر از نواصب و غالیان) اعتقاد دارند و نسبتدادن اتهام تفکر تکفیری به شیعه، غیرعالمانه و مغرضانه است.
During recent years, due to confrontation of Shi'a with Takfiri movements and emphasis on proximity among Islamic Sects, some people holding extremist Takfiri thought aiming at ruining Shi'a have accused this sect of holding Takfiri idea and have put Shi'aphobia in their agenda. One of the most significant reasons behind this accusation is falsely equating the belief in Imamate as a principle of religion with atheism of those who reject this belief. In this survey, applying descriptive-analytical approach and using theoretical and practical lifestyle of the household of the Holy Prophet, criteria of Takfir from the view point of Shi'a is illustrated which include: denying three principles of Unity of God, Prophecy and The Resurrection, necessities and certain rules of religion in special circumstances and absence of obstacles. Illustrating these preliminary concepts, the obtained results is that the Shi'ites believe in the Islam in which those who declare Shahadatain (except Nasibis and Ghulat) believe and attributing Takfiri thought to Shi'ites is biases and not scholarly.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش با روش توصيفيتحليلي، با اسـتفاده از سـيره نظـري و عملي اهل بيت (ع )، ضوابط تکفير از ديدگاه شيعه تبيين شده که عبارت انـد از: انکـار سـه اصل توحيد، نبوت و معاد، ضروريات و احکام قطعي دين با شرايط خاص و فقدان موانع .
قوام ، بنيان و حد نصاب دين اسلام نيز سه اصل توحيد، نبوت و معاد است که بين تمامي مذاهب اسلامي مشـترک اسـت و انکار اين اصول موجب خروج از دايره اسـلام مـي شـود (ميردامـاد، ١٣٨١: ٥٦٩؛ صـدرالدين شيرازي، ١٣٤٤: ٨٠/١؛ اميني، ١٤١٦: ١٥٢/٣؛ جرجاني ، ١٣٧٥: ٢١٥؛ موسـوي خمينـي، ١٣٧٦: ٣١٦/٣؛ طباطبايي يزدي، ١٤٠٩: ٦٩/١؛ ميرزاي قمي، ١٤١٧: ٤١٤؛ مغنيه ، ١٤١٤: ٢٦؛ کاشف الغطاء، ١٤١٣: ١٢٦).
از ديـدگاه فقهـي نيز اکثر فقهاي شيعه حد نصاب اسلام را اظهار شهادتين و اعتقاد به معـاد دانسـته انـد و منکران اين سه اصل را کافر فقهي مي داننـد و اعتقـاد بـه امامـت و ولايـت را از اصـول مذهب شيعه برميشمرند و انکار آن را موجب خروج از ايمان به معناي خـاص و کفـر کلامي مي دانند١ (همـان : ٣١٦/٣-٣٢٣؛ طباطبـايي يـزدي، ١٤٠٩: ٦٩/١؛ ميـرزاي قمـي، ١٤١٧: ٤١٤؛ موسوي خويي، ١٤١٨: ٢٣٣/٤).
Al-Mo'tabar Fi Sharh Al- Mokhtasar [in Arabic], Edittor: Mohammad 'Ali Heidari and others, Qom, Seyyed Al-Shuhada', V 1.
Tarihi, Fakhr Al-Din. Majma' Al-Bahrein, Tehran, Mortazawi, Third edition Tousi, Abu Ja'far Mohammad Ibn Hassan (1979).