چکیده:
بی توجهی به شناسایی عوامل موثر در رشد و بالندگی تعاونیها آیندة مسیر توسعة بخش تعاونی در فضای رقابتی ملی و بین المللی را با تهدید روبهرو خواهد ساخت؛ لذا این تحقیق با هدف تبیین مهمترین عوامل موثر بر اقتصاد تعاونیهای ایران با استفاده از روش دادهبنیاد در بخش تعاون ایران انجام گرفت. گردآوری اطلاعات ازطریق بررسی اسناد و مقالات موجود و مصاحبه با 18 نفر از خبرگان بخش تعاون و آگاه از مباحث اقتصاد تعاونیها، که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند، صورت گرفت. دادهها با استفاده از نرمافزار MAX QDA تحلیل شد. براساس نتایج، عوامل موثر بر اقتصاد تعاونیهای ایران در قالب نظریة رشد و بالندگی اقتصاد تعاونی، در قالب180 کد اولیه، 57 کد ثانویه، 27 مقولة فرعی و 7 مقولة اصلی شامل عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مدیریتی، سیاسی، محیطی و فناوری ارائه شدند.
Cooperative sector is one of the three major sectors of national economy recognized in the Constitution. Any failure or negligence to identify the most important economy, social and cultural factors affecting the flourish and growth of cooperatives would hinder the development of cooperatives sector under the existing competitive circumstances at international level. This study was thus an attempt to determine and explain the most important above-mentioned factors in cooperative sector using grounded theory approach. To select the experts for interview, purposive sampling method was used. Grounded theory is an exploratory research method that allows the researcher to extract new hypotheses out of the collected data when a hypothesis cannot be derived through conventional procedures. In other words, grounded theory provides adequate knowledge about the subject under study or about the topics with little knowledge available on them, or those that have not yet been the subject of a comprehensive research. The data was gathered through available documents and articles, as well as interviews with 18 related influential experts with high levels of education and experience and a very good command of cooperatives economy. MAX QDA software was employed for data analysis. The result was a theory about economic, social and cultural factors affecting cooperatives economy in Iran. The factors were presented under 3 main categories and 16 sub-categories and the theory was named “the theory of the development of cooperative economy”.
خلاصه ماشینی:
بااينکه افزون بر ٨ دهه از شروع نهضت تعاوني در کشور مي گذرد، تاکنون مطالعه جامعي که از دل آن ، نظريه و الگويي براي رشد و بالندگي اين بخش از اقتصاد ملي استخراج گردد، ارائه نشده است تا بتوان با يک پشتوانه علمي نظري قوي ادعا نمود مهم ترين عوامل تأثير گذار بر اين فرايند کدام اند.
پيشينۀ تحقيق مرور پيشينه و ادبيات پژوهش نشان مي دهد مطالعات داخلي و خارجي عمدتاً موردي و منطقه اي بوده و به عوامل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مختلف تأثيرگذار بر موفقيت (رشد و بالندگي ) تعاونيها پرداخته اند، ولي هيچ يک همه عوامل مؤثر را در قالب نظريه اقتصاد تعاوني ارائه نکرده اند؛ براي مثال ، نتايج تحقيق حاجي و همکاران (١٣٩٤، ٩١) نشان داد که متغيرهاي فرديِ سن ، محل سکونت ، سابقۀ عضويت ، تحصيلات و نيز عوامل اجتماعي فرهنگي، شخصيتي، آموزشي ـ ترويجي، مديريتي، اقتصادي، سياستي و زيست محيطي رابطۀ معنيداري با متغير وابستۀ توسعۀ پايدار تعاونيهاي توليد کشاورزي شهرستان نقده دارند.
حضرتي و همکاران (١٣٨٩) عوامل مؤثر بر موفقيت تعاونيهاي کشاورزي را شاخص هاي وجود مشارکت و هم فکري بين اعضاي تعاوني، برخورداري از تسهيلات دولتي جهت گسترش تجهيزات و فعاليت هاي کشاورزي، توليد اشتراکي و کاهش هزينه هاي توليد، جذب و پس انداز سرمايه هاي اندک کشاورزان به عنوان پشتوانه مالي شرکت ، برگزاري جلسات مجمع عمومي و انتخابات درون سازماني، آموزش اعضا در زمينه ساختار و قوانين تعاوني، نگرش مثبت اعضا نسبت به نوآوري در توليد، نزديکي به شهر و سهولت مراجعه به ادارات مربوطه ، بهره گيري از تجارب و مشاوره مديران واحدهاي مشابه تشخيص دادند.