چکیده:
ماه رجب از جمله ماههای با فضیلت در اسلام است که در آن روزه، استغفار و دعا زیاد سفارش شده است. از جمله دعاهای وارد شده در این ماه، دعای پنجم است که با «اللهمّ انّی اسالک بمعانی جمیع ما یدعوک به ولاة امرک» شروع میشود و به عنوان دعای مشترک هر روز ماه رجب، بعد از نمازهای یومیه فضیلت قرائت دارد. از آنجا که این دعا مورد استناد و ارجاع اندیشمندان اسلامی در مباحث فلسفی، عرفانی میباشد و مضامین مطرح شده در آن، باعث اختلاف بین فقیهان و متکلمان با فلاسفه و عرفا گردیده است، لذا انجام پژوهش آن ضروری به نظر میرسد. در این پژوهه به روش کتابخانهای به شیوه توصیفی- تحلیلی به ارزشسنجی سند و محتوای این دعا پرداخته شده است. بررسیها نشان میدهد که سند دعا به دلیل وجود راوی ضعیف و مجهولالحال، دچار ضعف میباشد و تاریخگذاری از تثبیت متن دعا در زمان شیخ طوسی در کتاب مصباحالمتهجد خبر میدهد اما تحلیل محتوای دعا، بسته به نوع دیدگاه دارد. برخی دعا را حاوی مضامین عالی عرفان اسلامی و توحید افعالی میدانند و گروهی آن را به دلیل وجود فرازهایی مانند: «لا فرق بینک وبینها» دارای مضامین عجیب، کفرآمیز و نزد متشرعان، غیر قابل باور و حکم به جعلی بودن دعا میدهند. در مجموع این پژوهش نشان میدهد با توجه به آهنگ کلی دعا و همسویی آن با سایر احادیث و ادعیه و معیارهای قرآنی و عقلی، میتوان این دعا را صحیح و معتبر دانست.
The month of Rajab is one of the virtuous months in Islam in which
fasting, asking for forgiveness and praying are highly recommended
among the prayers included in this honorable month is the fifth prayer,
which is recited as a common prayer every day of the month of Rajab,
after the daily prayers of virtue. Since this prayer is cited and referenced by
Islamic thinkers in philosophical and mystical discussions، and the issues
raised in it have caused differences between jurists and theologians with
philosophers and mystics, so it is necessary to conduct research on it. In
this research, the library method is used to evaluate the document and
analyze the content of this prayer. The reviews show that the validation
of the prayer document indicates the existence of weakness in the chain
of the document and the dating of the hadith indicates the establishment
of the text of the prayer during the time of Sheikh Tusi in the book
Mesbah Al-Muttahid. The analysis of the content of the prayer also
depends on the type of view. Some consider prayer to contain the great
themes of Islamic mysticism and monotheism of verbs, and a group
prays for it because of the existence of phrases such as «there is no
difference between you and her» with strange, blasphemous themes,
and in the eyes of unbelievers the law and the ruling that prayer is false.
In general, this research shows that according to the general rhythm of
prayer and its alignment with other hadiths and supplications and Quranic
and rational criteria, this prayer can be considered correct and valid.
خلاصه ماشینی:
میباشد و مضامین مطرح شده در آن مانند وحدت وجود باعث اختلاف بین فقیهان و متکلمان با فلاسفه و عرفا گردیده است و مؤمنین نیز در ایام ماه رجب نسبت به خواندن آن اقدام مینمایند، بدیهی است که اعتبارسنجی و ارزشگذاری سندی و محتوایی این دعا روی این ارجاعات اثر مستقیمی دارد و در صورت اثبات ضعف در حدیث با کمک علم رجال و سایر علوم مربوطه، این برداشتها زیر سوال میرود، لذا اهمیت انجام پژوهش آن ضروری به نظر میرسد.
2. معرفی دعای پنجم ماه رجب «أَخْبَرَنِی جَمَاعَةٌ عَنِ ابْنِ عَیاشٍ قَالَ مِمَّا خَرَجَ عَلَى یدِ الشَّیخِ الْکبِیرِ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ بْنِ سَعِیدٍ رَضِی اللَّهُ عَنْهُ مِنَ النَّاحِیةِ الْمُقَدَّسَةِ مَا حَدَّثَنِی بِهِ جُبَیرُ (خیر) بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ کتَبْتُهُ مِنَ التَّوْقِیعِ الْخَارِجِ إِلَیهِ- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ ادْعُ فِی کلِّ یوْمٍ مِنْ أَیامِ رَجَبٍ؛ جماعتی از ابن عیاش مرا خبر دادند که ابن عیاش گفت: از آنچه را که بود بر دست شیخ کبیر ابیجعفر محمد بن عثمان بن سعید رضی الله عنه از ناحیه مقدسه، آنی است که خیر بن عبدالله من را به آن حدیث کرد که گفت: نوشتم من آن را از توقیعی که به سوی او فرستاده شد: - به نام خداوند بخشنده مهربان، بخوان در هر روز از ایام ماه رجب: «اللهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُک بِمَعانِى جَمِیعِ مَا یدْعُوک بِهِ وُلاةُ أَمْرِک الْمَأْمُونُونَ عَلَی سِرِّک، الْمُسْتَبْشِرُونَ بأَمْرِک، الْواصِفُونَ لِقُدْرَتِک، الْمُعْلِنُونَ لِعَظَمَتِک، أَسْأَلُک بِما نَطَقَ فِیهِمْ مِنْ مَشِیئَتِک فَجَعَلْتَهُمْ مَعادِنَ لِکلِماتِک، وَأَرْکاناً لِتَوْحِیدِک، وَآیاتِک وَمَقاماتِک الَّتِى لَاتَعْطِیلَ لَهَا فِى کلِّ مَکانٍ یعْرِفُک بِهَا مَنْ عَرَفَک، لَا فَرْقَ بَینَک وَبَینَها إِلّا أَنَّهُمْ عِبادُک وَخَلْقُک، فَتْقُها وَرَتْقُها بِیدِک، بَدْؤُها مِنْک وَعَوْدُها إِلَیک، أَعْضادٌ وَأَشْهادٌ وَمُناةٌ وَأَذْوَادٌ وَحَفَظَةٌ وَرُوَّادٌ، فَبِهِمْ مَلَأْتَ سَمَاءَک وَأَرْضَک حَتَّىٰ ظَهَرَ أَنْ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ، فَبِذٰلِک أَسْأَلُک، وَبِمَواقِعِ الْعِزِّ مِنْ رَحْمَتِک وَبِمَقاماتِک وَعَلامَاتِک، أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَأَنْ تَزِیدَنِى إِیماناً وَتَثْبِیتاً.
2252 Validation and Analysis of Narration about “Women Are Trapes of Satan” Saeedeh Gharavi 1 Tayyebeh Qurbani *2 Abstract In some Hadith Collections, there are narrations in which women are called the trap or weapon of Satan with a variety of expressions.