چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی مهارتها، گرایشها و روشهای تدریس تفکر انتقادی در برنامۀ درسی بر پایۀ نتایج تحقیقات مرتبط انجام شده است. رویکرد پژوهش از نوع کیفی و روش آن سنتز پژوهی است که در آن پژوهشهای مرتبط به صورت نظاممند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شدهاند. جامعۀ مورد مطالعه مقالات مربوط به تفکر انتقادی به زبان انگلیسی از سال 2014 تاکنون بوده است. از 120 مقالۀ به دست آمده به روش هدفمند، بر اساس اشباع دادهای 31 تحقیق دربارۀ آموزش تفکر انتقادی، غربالگری و انتخاب شدهاند. پس از تحلیل دادهها به روش تحلیل محتوای کیفی، کلیۀ مهارتها و گرایشهای تفکر انتقادی بر اساس تقسیمبندی جدیدی مرتب گردیدهاند. بدین ترتیب مهارتها به شش دستۀ اصلی تشخیص، گردآوری اطلاعات، واکاوی، تعمق، ارائه، سنجش و خود انتقادی و گرایشها به هشت طبقۀ خردورزی، آفرینندگی، انعطافپذیری، شفافیت، سازماندهی، خوداتکایی، کاوشگری و تعامل تقسیم شدهاند. سپس روشهای تدریس تقویت مهارتها و گرایشهای تفکر انتقادی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داده که روشهای تدریس شبیهسازی، مشارکتی، بازی گروهی، کارگروهی، شش کلاه تفکر، ایفای نقش، مسئله محور، اکتشافی، پروژه محور، پژوهش محور، بارش فکری و نقشۀ مفهومی در اغلب پژوهشها بر رشد مهارتها و گرایشهای تفکر انتقادی سهم قابل توجهی داشتهاند.
Abstract The aim of this study was to investigate skills, dispositions and teaching methods of critical thinking based on the results of related researches. The research approach is qualitative and its method is research synthesis in which related researches are systematically selected, content analyzed and categorized. The study subject has been articles on critical thinking in English since 2014. Out of 120 articles obtained by a purposive sampling, based on data saturation, 31 studies on critical thinking teaching were screened and selected. After analyzing the data by qualitative content analysis, all the skills and dispositions of critical thinking are arranged according to a new division. Thus, skills are divided into six main categories: recognition, information gathering, analysis, contemplation, presentation, assessment and self-criticism, and dispositions are divided into eight categories: rationality, creativity, flexibility, transparency, organization, self-reliance, exploration and interaction. Then, the teaching methods for reinforcement of critical Thinking’s skills and dispositions has been examined. The research results show that simulation, cooperative, playgroup, group work, six thinking hats, role-play, problem-based, discovery, project-based, Inquiry-based, brainstorming and concept mapping teaching methods have made a significant contribution in most researches on development of skills and dispositions of critical thinking
خلاصه ماشینی:
بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی مهارتها، گرایشها، و روشهای تدریس تفکر انتقادی در برنامۀ درسی برپایۀ نتایج این تحقیقات است.
2. 3یافتههای پژوهشی چه روشهای تدریسی را برای توسعۀ تفکر انتقادی دانشآموزان ارائه میکنند؟ بهمنظور پاسخ به این پرسش، روشهای تدریس مؤثر در رشد مهارتها و گرایشهای تفکر انتقادی از تحلیل محتوای منابع استخراج شده است.
1 مهارتها روشهای تدریس مؤثر در رشد مهارتهای تفکر انتقادی در جدول 4 ارائه شده است.
روشهای تدریس مؤثر در مهارتهای تفکر انتقادی {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} براساس جدول 4، روش مشارکتی بیش از دیگر روشها در رشد مهارتهای تشخیص، استنتاج، سنجش، و سپس در گردآوری اطلاعات، واکاوی، و تعمق نقش داشته است.
2 گرایشها روشهای تدریس مؤثر در رشد گرایشهای تفکر انتقادی در جدول 5 آورده شده است.
همانطورکه در شکل 1 در صفحۀ بعد مشاهده میشود، مهارتهای تفکر انتقادی شامل تشخیص، گردآوری اطلاعات، واکاوی، تعمق، استنتاج، ارائه، سنجش، و خودانتقادی هستند و گرایشهای خردورزی، آفرینندگی، انعطافپذیری، شفافیت، سازماندهی، خوداتکایی، کاوشگری، و تعامل را در بر دارند.
بنابر این پژوهش، روش مشارکتی در رشد مهارتهای تشخیص، استنتاج، سنجش، گردآوری اطلاعات، واکاوی، تعمق و در گرایشهای انعطافپذیری، آفرینندگی، شفافیت، کاوشگری، و خوداتکایی مؤثر بوده است.
روش پژوهشمحور موجب ارتقای مهارتهای گردآوری اطلاعات، واکاوی، سنجش، ارائه، تشخیص، خودانتقادی، و استنتاج شده است، اما در رشد گرایشهای تفکر انتقادی بیتأثیر بوده است.
روش بارش فکری در مهارتهای تشخیص، استنتاج، سنجش، خودانتقادی، و تعمق اثرگذار بوده است، اما در رشد گرایشهای تفکر انتقادی بیتأثیر بوده است.