چکیده:
در این نوشتار، علل یاس و ناامیدی از ظهور امام مهدی4 مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که عقیده به ظهور امام زمان4 یکی از کلیدی ترین مبانی عقیدتی شیعه اثنا عشری است؛ ناامیدی از تحقق آن، چالشی مهم محسوب میشود؛ چرا که پیامدهای خطرناکی در انتظار چنین افراد و جامعهای خواهد بود. در این مقاله، هشت ریشه ناامیدی از ظهور واکاوی شده است ؛ عللی همچون طولانی شدن غیبت، شتاب زدگی (استعجال)، تعیین وقت، تطبیق ناصحیح علائم ظهور، عدم معرفت صحیح، ملاقات گرایی، قدرت و تسلط جبهه باطل بر مسلمانان و عملکرد ناصحیح منتظرنمایان. همچنین شش پیامد مهم یاس از ظهور بیان شده است که عبارتند از: گریز از امام، بدبینی به امام، انکار امام، سستی و تنبلی، ترک امر به معروف و نهی از منکر و چیرگی بیگانگان. در این پژوهه، با توجه به ریشههای ناامیدی و پیامدهای آن، به وسیله روش تحلیلی و کتابخانهای، با استناد به روایات، هشت راهکار مهم و کاربردی برای پیشگیری از این چالش و درمان آن، به این ترتیب بیان کردهایم: استمداد از خدای متعال به وسیله ادعیه ماثور، معرفت امام، تبیین پیامدهای ناامیدی، تبیین صحیح مقوله انتظار، تبیین آثار صبروتسلیم برای ظهور، توجه به بداء پذیری ظهور، توجه به روایات ناهی از توقیت، تقویت ارتباط معنوی با امام.
خلاصه ماشینی:
اما در موضوع علل ناامیدی از ظهور، هرچند برخی نویسندگان، مانند آقای محمدصابر جعفری در کتاب «اندیشه مهدویت و آسیب ها» بصورت کوتاه به آن اشاراتی کردهاند؛ ولی متن پژوهشی که بهطور خاص به این حوزه بپردازد، فقط یک مقاله ملاحظه شد، با عنوان«زمینههای یأس از ظهور و راهکارهای زدودن آن از دیدگاه قرآن کریم»؛ نوشته روح الله غلامی و علی نبی اللهی، مجله پژوهشهای مهدوی، زمستان 1398، شماره 31.
1 این روایت، نمونهای از وعدههای ائمه معصوم:، نسبت به وقوع چالش ناامیدی از ظهور در آینده است و هرچند به طور صریح به یأس اشاره است؛ مفهوم روایت واضح است که عدهای از مردم (بر اثر دلایلی که در ادامه خواهد آمد) از این وعده الاهی ناامید میشوند و حتی این چالش در گذر زمان به اندازهای بحرانی میشود که برخی به فوت امام قائل میشوند.
بنابراین، تعیین وقت ظهور، امری است که حتی اگر از سوی بزرگان سیاسی و دینی مشهور و صاحب نفوذ انجام شود، ممکن است بر اثر عدم تحقق ظهور در زمان تعیین شده، هم خود آنها و هم عموم جامعه مسلمین در معرض یأس و ناامیدی از این امر حتمی قرار گیرند.
بنابراین، بر اثر غیبت طولانی امام عصر( بعضی افراد وجود و نقش ایشان را در اداره جهان هستی انکار میکنند که این اعتقاد میتواند از پیامد دیگر ناامیدی از ظهور محسوب شود و چه بسا به همین دلیل مقوله طولانی شدن غیبت مورد توجه رسول خدا6 و ائمه اطهار: قرار گرفته است و آن را پیشگویی کردهاند.