چکیده:
پدافند غیرعامل باعث توانمند ساختن روستائیان در تأمین حداکثر ایمنی، پایداری و به حداقل رساندن آسیبپذیری زیرساختهای مرتبط با توسعه پایدار میشود. پژوهش حاضر باهدف تحلیل فضایی و آمایشی سکونتگاههای روستایی شهرستان مرزی قصر شیرین با تأکید بر ارزیابی و پدافند غیرعامل بهمنظور ارتقاء و بهبود ساماندهی شاخصهای امنیتی – دفاعی این مناطق صورت گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری موردپژوهش در این تحقیق 40 نفر از خبرگان حوزه پدافند غیرعامل میباشند. برای تحلیل شاخصها از مدلها و نقشههای رستری و پهنهبندی در قالب 11 معیار و نظرات کارشناسان و خبرگان پدافند غیرعامل استفاده گردیده است. یافتهها نشان میدهد که معیارهای زمینلغزش با 35%، گسل با 28% و شیب با 17% بیشترین اهمیت و در مقابل معیارهای رودخانه با 4% و فرسایش 3% کاربری زمین با 2% کمترین اهمیت را در مدل AHP داشته است. بر اساس نتایج حاصله اغلب روستاهای مستقر در شمال شرقی شهرستان شامل در محدودهای مناسب واقعشدهاند و تعدادی از روستاها در جنوب شرقی شهرستان شامل (نعل شکن، ورگچ، کله جوب، مه ریگ و مه رسه و....) در محدودهای نامناسب و ریسکپذیر قرارگرفته و در رویکرد آینده باید روستاییان جهت سکونت از محدودهای که در مرکز، گوشه شمال شرقی و جنوب شرقی شهرستان بهعنوان محدودهای نامناسب بوده پرهیز و دوری نمایند.
Passive defense empowers villagers in ensuring the maximum safety, sustainability, and minimizing the vulnerability of sustainable development-related infrastructure. The present study was conducted with the aim of spatial and land use analysis of rural settlements in the border city of Qasr-e Shirin with emphasis on evaluation and passive defense in order to improve and promote the organization of security-defense indicators in these areas. The research method was descriptive-analytical and statistical population consists of 40 experts in the field of passive defense. To analyze the indicators, models and maps of raster and zoning in the form of 11 criteria and opinions of passive defense experts have been used. Findings show that landslide criteria with 35%, fault with 28% and slope with 17% were the most important and, in contrast, the river criteria with 4%, erosion with 3%, and land use with 2% were the least important in AHP model. Based on the results, most of the villages located in the northeast of the city are located in suitable areas and a number of villages in the southeast of the city, including Nal Shekan, Vargach, Kaleh Joob, Meh Rig and Meh Raseh, etc. are in inappropriate and risky areas. In the future approach, the villagers should avoid the areas that are in the center, northeast and southeast corners of the city as unsuitable areas.
خلاصه ماشینی:
شهرستان قصر شيرين در استان کرمانشاه به عنوان يک منطقه مـرزي از ايـن قاعده مستثني نبوده و چالش هاي بيان شده در فوق به عنوان معضلات اين منطقه نيز بـه شـماره ميآيـد در اين پژوهش سعي بـر آن بـوده کـه بـا شناسـايي ظرفيت هـاي ايـن شهرسـتان و تحليـل فضـايي آن عرصه هاي مناسب سکونت و نيز عرصه اي قابل توسعه ازنظر کاربريها بـا رويکـرد پدافنـد غيرعامـل شناسايي و بيان گردد.
پيشينه پژوهش در کشـور عمـده مطالعـات کـه در حـوزه تحليـل فضـايي و آمايشـي بـا تأکيـد بـر پدافنـد غيرعامـل انجام گرفته بيشتر مربوط به مناطق شهري است و چند مورد نيز به مناطق روستايي پرداخته که ميتوان به موارد زير اشاره نمود: سليماني و همکاران (١٣٩٧) در پژوهشي با عنوان ساختار فضايي سکونتگاه هاي روسـتايي در نـواحي مرزي ايران و عراق با رويکرد پدافند غيرعامل پرداخته اند.
به منظور دست يابي به اهداف و پاسخ گويي به سؤالات اقدام به جمع آوري داده هاي عيني شامل شيب فايل هـا و اطلاعات شهرستان از مراجع ذيربط شده است و در گام بعدي به منظور مشخص نمـودن وضـعيت پراکنش فضايي سکونتگاه هاي روستايي در شهرسـتان قصـر شـيرين اقـدام بـه اسـتفاده از تحليل هـاي خودهمبستگي فضـايي و نيـز کرنـل در محـيط نرم افـزار GIS شـده اسـت بـراي ايـن منظـور آزمـون مورداشـاره در بخـش Spatial Analyst قابل دسـترس ميباشـد.