چکیده:
حرکت تاریخساز امام حسین(ع) در مواجهه با بیعدالتیهای بنیامیه و بیعت نکردن آن حضرت با یزید، تأثیرات شگرفی بر تاریخ اسلام گذاشت. این حرکت مورد توجه تمامی متفکران، از جمله مستشرقان قرار گرفت و برخی با نگاه علمی، این نهضت عظیم را مورد بررسی قرار دادند. نوشتار حاضر با بهرهگیری از روش کتابخانهای به شیوه تحلیلی و توصیفی به بررسی روایتگری و تحلیلهای برخی از مستشرقانی میپردازد که در آثار خود به موضوع زندگانی و حرکت امام حسین(ع) پرداختهاند. بر پایه آنچه در این جستوجوها به دست آمده است، تقریباً هیچ کدام از مستشرقان نتوانستهاند اهداف امام حسین(ع) را به روشنی فهم و منتقل کنند و حرکت آن حضرت را به شکل اقدامی انفعالی، سیاسی و قدرتطلبانه تصویر کردهاند.
The epoch-making movement of Imam al-Husayn in confronting the Umayyad injustice and his open and resolute refusal to recognize Yazid have since exerted profound impacts on and throughout the Islamic history. As such, his movement has repeatedly been studied by almost all intellectuals, including leading Orientalists. Many of them devoted their academic attention to this unique movement. Based on their works, a great majority of them have barely appreciated, let alone discerned, the truth of this movement, hence interpreted it in their works as a merely political gesture for gaining political power against the rival, opponent party.
خلاصه ماشینی:
با وجود اینکه نیکولسن از دانش وسیع و عمیقی درباره ادبیات عرب برخوردار بود و شواهدی که از ادوار گوناگون و شخصیتهای برجسته ادبیات عرب از پیش از ظهور اسلام گرفته تا زمان تألیف کتاب به دست میدهد، جای تردیدی باقی نمیگذارد که وی باید از شواهد متعددی درباره حرکت تاریخساز امام حسین( در منابع عربی و اسلامی اطلاع وسیع میداشت، اما بهرغم این اطلاع گسترده، نیکولسن نهتنها هرگز از شواهد متواتر در باب واقعه کربلا سخنی نمیگوید و یزید را محکوم نمیکند، بلکه خود را به بیخبری زده و تجاهل مینماید.
در روز عاشورا خیمهگاه امام حسین( مورد هجوم دشمنان قرار گرفت و خود آن حضرت توسط یکی از سربازان بنی امیه به نام شمر _ که به عنوان نماد شرارت تصویر میشود _ کشته شد و خانوادهاش به اسارت رفتند.
(همو: 7 - 8) ماتیوز در آخرین بخش از روایت خود از واقعه کربلا میگوید: بر پایه برخی روایات سنی، یزید بسیار متأسف بود که حسین را به قتل رساند و ابن زیاد را برای بدرفتاری با وی لعنت کرد.
(همو: 8 - 9) ماتیوز ریشه حرکت امام حسین( را در نامه مردم کوفه به آن حضرت میداند، در حالی که اساساً انتخاب و معرفی یزید به عنوان جانشین معاویه از سوی وی مخالف صریح با یکی از مفاد مهم قرارداد صلح بین امام حسن مجتبی( و معاویه بود (آل یاسین، 1372: 260).
(1962), Historians of the Middle East, London: Oxford University Press.
(2008), Encyclopedia of Islamic Civilization and Religion, London: Routledge.
S. (1962) “Islam and Syria in the writings of Henri _ Lammens,” in Lewis and Holt, eds.