چکیده:
زلزله پدیدهای است طبیعی که بی توجهی به آن خسارات جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت. بر این اساس بررسیهای مربوط به آسیبپذیری لرزهای مناطق مسکونی یکی از ضروریات مدیریت شهری است که با ایجاد یک مدل مناسب و به کارگیری انواع دادههای مکانی و غیرمکانی و انجام تحلیلهای مربوط در سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و سیستمهای تصمیمگیری چند معیار، بتوان به ارزیابی و تحلیل آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله کمک نمود. در این پژوهش شهر اشکذر به عنوان یکی از شهرهای استان یزد جهت بررسی آسیبپذیری انتخاب گردید. در این پژوهش برای تعیین آسیبپذیری، از مدل رادیوس استفاده شد. دادههای ورودی این مدل عبارتند از: 1- اندازه و حد و مرز منطقه مورد مطالعه 2-جمعیت کل منطقه 3- تعداد کل ساختمان 4- نوع خاک 5- اطلاعات شریانهای حیاتی 6- انتخاب سناریوی زلزله و خروجیهای این نرم افزار عبارتند از: شدت لرزهای، خسارات وارده به ساختمان و شریانهای حیاتی و تلفات. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد خسارات ناشی از زلزله در دو سناریوی احتمالی وقوع زلزله در منطقه مورد مطالعه ناچیز است، به گونهای که در سناریو گسل جنوب غرب، خسارات اندکی وارد میشود و در سناریوی گسل شرقی، میزان خسارت صفر است.
Earthquake is a natural phenomenon that ignoring it causes irreparable damage, therefore seismic vulnerability assessment of residential districts is one of the necessities of urban management. By creating an appropriate model and employing a variety of spatial and non-spatial data and analyzing geographic information and multi-criteria decision-taking systems one can assess and analyze seismic vulnerability of cities against earthquakes. In this study Ashkezar city as one of Yazd province cities is chosen for vulnerability assessment. In this study Radius model is used for vulnerability assessment. This model’s input data is: 1-the size of the district under study 2-district population 3-total number of buildings 4-soil properties 5-vital arteries information 6-earthquake scenario; and its output data is earthquake magnitude, damages on buildings, vital arteries and casualties.The results show that earthquake damages by two possible scenarios in the district under study are very low so that in southwest fault scenario the damage is low and in eastern fault scenario there is no damage.
خلاصه ماشینی:
پس با توجه به مطالب بیان شده ، این ضرورت به طور جدی احساس میشود که با ایجاد یک مدل مناسب و به کارگیری انواع داده هـای مکـانی و غیر مکانی و انجام تحلیل های مربوط در سیستم های اطلاعات جغرافیایی و نیز با استفاده از تجربیات جهانی موجـود در این زمینه بتوان به ارزیابی و تحلیل آسیب پذیری شهرهای ایران ، به طور نمونه شهر اشـکذر در برابـر زلزلـه کمـک نمود و در کنار کسب آمادگیهای لازم در برابر این خطر طبیعی، در یک فرایند سیستماتیک به مدیریت بحـران هـای ناشی از سوانح طبیعی پرداخت .
باید بیان نمود که تحقیقاتی که در ارتباط با زلزله و ارزیابی خطـر آن صـورت گرفتـه اکثرًا زلزله در شهر را با داده های مکانی و بر اساس مدل های تصمیم گیری چند معیارِ و در مورد ساختمان هـا بررسـی نموده اما در این تحقیق با استفاده از مدل رادیوس هم آسیب پذیری ساختمان های شـهری بررسـیشـده و هـم زمـان تعداد کشته شدگان و مصدومان و نیز وضعیت شریان های حیاتی در سناریوهای مختلف شدت زلزله بررسیشده که در تحقیقات دیگر مشاهده نمیشود.
در تحقیقات انجام شده تاکنون ، اکثرًا زلزله در شهر را با داده های مکانی و بر اساس مدل های تصمیم گیری چند معیارِ و در مورد ساختمان ها بررسی نموده اند اما در این تحقیق با استفاده از مدل رادیوس هم آسیب پذیری ساختمان های شهری و هم زمان تعداد کشته شدگان و مصدومان و نیز وضعیت شریان های حیاتی در سناریوهای مختلف شدت زلزله بررسی و میزان خسارت برآورد شده است که در تحقیقات انجام شده مشاهده نمیشود.