چکیده:
رویکرد «امامت تبیینی» در کنار رویکردهای مختلف از امامتپژوهی، با تکیه بر منابع وحیانی در صدد بررسی مسائل امامتی است. در مسیر آشنایی با این رویکرد برای امامتپژوهان، ضرورتِ إرائۀ تصویری مناسب و جامع برای آن احساس میشود. ابتدا با اشاره به جایگاه عظیم مسئلۀ امامت در منابع وحیانی، اهمیت آن در منظومۀ دینی تبیین میگردد. سپس با بیان رویکردهای متفاوت از امامتپژوهی و معرفی اجمالی آنها، به دلیل موقعیت حساس و مهم رویکرد امامت تطبیقی در حوزۀ امامتپژوهی، تفاوتهای اساسی بین دو رویکرد «امامت تبیینی» و «امامت تطبیقی» مورد توجه قرار گرفته است. امامت تبیینی برخلاف تطبیقی، به دنبال توصیف و تبیین مقام حقیقی امام و امامت میباشد. این رویکرد با روشی اجتهادی و توجه خاص به استخراج مسائل امامتی از منابع وحیانی، تلاش خود برای بیان تمام نکات مستفاد از منابع را به کار میگیرد. همچنین در ورود به مسائل امامتی، مانند رویکرد تطبیقی، به جهت رعایت مخاطبِ مخالف، محدودیتی ندارد. منابع رویکرد تبیینی از گسترۀ بیشتری نسبت به تطبیقی برخوردار است و مخاطبین آن غالباً شیعیان و کسانی هستند که به دنبال شناخت مباحث امامت میباشند و بیشتر از وجود و عدم وجود درونمایههای امامتی پرسش میکنند. علاوه بر این، شکلگیری رویکرد تبیینی همزمان با رشد معرفتی و انگیزۀ فهم معارف بوده و در آن به شدّت بر ادبیات وحیانی تأکید میشود.
یعتبر اتجاه «الإمامة التبیینیة » من المناهج فی مباحث الإمامة، التی تعتمد علی المصادر
الوحیانیة بشأن مسائل الإمامة، یعتمد منهج «الإمامة التفسیریة »، إلی جانب المناهج
المختلفة لبحوث الإمامة، علی مصادر الوحی لدراسة قضایا الإمامة. و تبرز ضرورة تقدیم
صورة مناسبة وشاملة لهذا المنهج فی سبیل التعریف به للباحثین فی مجال الإمامة. بدایة
الأمر من خلال الإشارة إلی مکانة هذا المنهج فی مسألة الإمامة فی مصادر الوحی یتم
توضیح أهمیتها فی المنطومة الدینیة. بعد ذلک من خلال تبیین سائر المناهج المختلفة فی
بحوث الإمامة وعرض مختصر لها نبین الفروق الرئیسیة بین نهجی «الإمامة التفسیریة » و
لحساسیة الأمر وأهمیته فی مباحث الإمامة.
«الإمامة التطبیقیة »؛ نظرا
الإمامة التفسیریة علی خلاف الإمامة التطبیقیة تسعی إلی وصف وشرح الوضع الحقیقی
للإمام والإمامة. وهذا المنهج بأسلوبه الاجتهادی والاهتمام الخاص باستخراج قضایا
الإمامة من المصادر الوحانیة یسعی إلی بیان جمیع النقاط والملاحظات المستفادة من
المصادر فی شأن الإمامة. کما أنه لا یتقید بقیود فی الدخول إلی قضایا الإمامة، خلافا
المنهج المقارن، وذلک من أجل ملاحظة الطرف الآخر.
ما یکون المخاطبین فیها
مصادر المنهج التفسیری لها نطاق أوسع من المنهج المقارن، وغالبا
من الشیعة، والذین یسعون إلی فهم قضایا الإمامة، ولدیهم تساؤلات عن وجود أو عدم
وجود موضوعات خاصة فی الإمامة.
إلی أن المنهج التفسیری یتزامن مع نمو المعرفة والدافع لفهم التعالیم، ویؤکد بقوة
مضافا
علی لغة الوحی.
An explicatory approach to imamate-oriented themes attempts to study its relevant topics in the realm of imamate scholarship. It tries to approach imamate first from a revelation-based perspective. As such, the differences between it and comparative imamate-oriented studies are highlighted. In contrast to comparative imamate studies, the explicatory approach to imamate attempts to extract the real status of the infallible imam, hence that of imamate. Applying ijtihad-based techniques, it mainly draws on Shiite as well as Quranuc sources a, with its audience being mainly Shiites.