چکیده:
یکی از انواع مخاطرات طبیعی، وقوع بارشهای سنگین است. بارشهای سنگین، بصورت مستقیم و غیرمستقیم بر روی زندگی انسان و فعالیتهای آن تاثیرگذارند. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق دو حوضه تالاب انزلی و تالش در غرب گیلان است. جهت تعیین احتمال رخداد بارشهای سنگین (فصلی) و وجود روند از آزمون غیرپارامتریک من–کندال و برای تعیین احتمال رخداد بارش 30 میلیمتر از توزیع پواسون و جهت شناسایی الگوهای مکانی رخداد بارش از روش میانیابیIDW استفاده شده است. دادههای مورد استفاده در تحقیق شامل، بارش روزانه 30 میلیمتر، 20 ایستگاه بارانسنجی و سینوپتیک در یک دوره 30 ساله (2016-1987) است. نتایج تحقیق نشان داد که عمدتاَ روند تغییرات افزایشی است. بطوریکه ایستگاههای واقع در مرکز به سمت نیمه شمالی محدوده تحقیق در هر ۴ فصل و ایستگاه انزلی در بهار و ماسوله در سه فصل تابستان، پاییز و زمستان، دارای روند افزایشی و بصورت موردی برخی ایستگاهها عمدتاَ به سمت نیمه جنوبی حوضه، مانند کسما در تابستان، باشمحله و رشت در زمستان و قلعهرودخان در دو فصل پاییز و زمستان دارای روند کاهشی شدید هستند. همچنین درتمام فصول سال تغییرات نامنظم و تصادفی در فراوانی رخداد بعضی از ایستگاهها مشاهده میشود که این بینظمی در اثر عدم تداوم افزایش یا کاهش فراوانی رخداد بارش یا عدم وقوع بارش 30 میلیمتر در برخی از ایستگاهها است. توزیع پواسون نشان داد که احتمال عدم رخداد در ایستگاههای دارای اقلیم غیرمرطوب بسیار بالا است و جمع عدم رخداد با یک رخداد، بیش از90٪ فراوانی رخداد بارش30 میلیمتر است. همچنین حداکثر احتمال برای رخدادهای مختلف در همه فصول سال در ایستگاههای شمالی و مرکزی حوضه به ثبت رسیده است. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که، توزیع پواسون ارزیابی مناسبی از رخدادهای بارش در این ناحیه دارد.
Heavy Rainfall are one of natural dangers. Heavy rainfalls, directly or indirectly, affect human lives and their activities. In this study Talesh-Anzali wet land basin in the west of Guilan province has been investigated. To determine the probability of heavy rainfall events (seasonal) and the trend existence, non-parametric Men-Kendall test, to determine the probability of rainfall event 30mm Poison’s method and to identify local patterns of precipitation event IDW method have been applied. The data in this study include daily precipitation of 30mm in 20 synoptic stations in a period of 30 year (1987-2016). The results showed the trend is mainly increasing, so that the stations located in the center towards the north of the study district in every four seasons and the stations in Anzali in spring and Masoleh in three seasons of summer, autumn and winter have increasing trend, but in some cases, some stations mainly toward the south half of the area such as kasma in summer, Bashmahalleh and Rasht in winter and Ghalehroudkhan in autumn and winter have extreme decrease trend. Also, in all seasons of the year, in some stations, irregular and accidental changes are observed in the event frequency. This irregularity results from lack of continuity increase or decrease of the event frequency and rainfall or lack of rainfall of 30mm in some stations. Poison’s distribution showed that the probability of lack of event in stations with non-humid climate is so high and addition of lack of event with an event is more than 90% frequency of rainfall event 30mm. Furthermore, in the north and central stations of the region, the most possibility for different events in all seasons of the year has been recorded. In the end, the results showed Poison’s distribution has a proper evaluation of precipitation events in this region.
خلاصه ماشینی:
شکل ٢: توزيع فصلي رخداد بارش بيش از ٣٠ ميلي متر حوضه تالش - انزلي ------------------- 26 ب - تحليل روند فصلي بارش هاي سنگين بر اساس محاسبات انجام شده به روش من -کندال و بررسي رفتار تغييرات مولفه هاي u و 'u فراواني بارش ٣٠≥ ميليمتر فصلي مشخص شد که تغيير از نوع ناگهاني، روند افزايشي و کاهشي در برخي از ايستگاه ها مشاهده ميشود.
جدول ٣: تعيين نوع تغييرات بارش هاي روزانه بيش از ٣٠ ميليمتر (فصول مختلف ) در ايستگاه هاي حوضه تالش - تالاب (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٣: تعيين نقاط جهش فصلي ايستگاه ماشين خانه به روش رتبه اي من کندال ------------------- 28 در پاييز برخي ايستگاه ها مانند: ماشين خانه ، آستارا، ماسوله ، پونل داراي روند مثبت بوده و نوع تغييرات بارشي افزايشي دارند و رخداد بارش در سطح اطمينان ٩٥% قابل مشاهده است و ايستگاه هايي مانند خرجگيل ، شهر بيجار، کسماء، اوستاقاسم محله ، حويق ، لاهيجان و تالش نيز تداوم افزايشي فراواني رخداد بارش ٣٠≥ است ولي مقدار آماره u از محدوده ١/٩٦- هم پايين تر است .
در نتيجه عدم رخداد بارش هاي سنگين در اين ايستگاه ها کاهش يافته و توزيع پواسون تخمين درستي از احتمال وقوع نخواهد داشت (به غير از ايستگاه قلعه رودخان که داراي شرايط خاص بوده و فراواني رخداد بارش ٣٠≥ آن در فصل بهار ٥٥ ٪ است ).