چکیده:
پرسش اصلی در این مقاله آن است که مبدا اصلی فضایل اخلاقی چیست؟ در پاسخ به این پرسش، در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر مبانی فلسفی و ضمن تبیین معنای توحید، مبدئیت آن برای فضایل اخلاقی اثبات شده و این نتیجه به دست آمده که اساس ارزشها و فضایل به رابطه انسان با خدا بازمیگردد؛ بدینترتیب آنچه موجب ارزش اخلاقی برای همه صفات اکتسابی و رفتارهای اختیاری انسان در عرصههای گوناگون بینشی، گرایشی و رفتاری میشود، توحید است و ما از این امر، به منشا بودن توحید برای فضایل اخلاقی تعبیر میکنیم. توحید کامل مستلزم آن است که در مرحله اعتقاد، انسان هیچکس را شریک خداوند قرار ندهد؛ در سطح گرایش، به هیچکس و هیچچیز جز او گرایش استقلالی نداشته باشد و در عمل نیز، فقط مستقلا از دستورهای خداوند پیروی کند. در واقع توحید در سطح بینش منشا ایمان، در سطح گرایش منشا تقوا و در سطح رفتار منشا عبودیت است و این سه فضیلت مطلق هستند و شرط فضیلت بودن دیگر فضایل این است که مصداقی از این سه فضیلت باشند.
The main question in this article is as follows: “What is the origin of moral virtues?” to answer this question, this study uses a descriptive-analytical method and relies on philosophical foundations to explain the meaning of monotheism and prove its originality for moral virtues. It also concludes that the basis of values and virtues traces back to the human’s relationship with God; thus, what causes moral value for all acquired traits and human’s volitional behaviors in various insight, attitude and behavioral domains is monotheism. This leads us to consider monotheism as the origin for moral virtues. Perfect monotheism necessitates that man does not regard anyone as the partner for God in the realm of beliefs. In the level of attitude, he must not have independent leaning towards anyone and anything except God; and in practice, he must obey God’s orders independently. Indeed, monotheism is the source of faith in the level of insight, is the source of piety in the level of attitude, and is the source of servitude in the level of behavior. And these three virtues are absolute, and the condition for other virtues to be virtue is for them to be an instance of these three virtues.
خلاصه ماشینی:
net دريافت: 04/07/97 پذيرش: 10/02/98 چکيده پرسش اصلی در این مقاله آن است که مبدأ اصلی فضایل اخلاقی چیست؟ در پاسخ به این پرسش، در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر مبانی فلسفی و ضمن تبیین معنای توحید، مبدئیت آن برای فضایل اخلاقی اثبات شده و این نتیجه به دست آمده که اساس ارزشها و فضایل به رابطه انسان با خدا بازمیگردد؛ بدینترتیب آنچه موجب ارزش اخلاقی برای همه صفات اکتسابی و رفتارهای اختیاری انسان در عرصههای گوناگون بینشی، گرایشی و رفتاری میشود، توحید است و ما از این امر، به منشأ بودن توحید برای فضایل اخلاقی تعبیر میکنیم.
بنابراین حب به کمال و تنفر از نقص و عیب، انسان را به توحید میرساند و ازآنجاکه خداوند سبحان، کمال مطلق است و کمال مطلق از هر جهتی کامل و مطلق است، در نتیجه به صورت بالفعل واجد تمام صفات کمالی است و همین امر سبب میشود او منشأ و مبدأ هر کمالی باشد.
البته اهمیت ایمان به سبب متعلق آن یعنی توحید است، نه خود ایمان؛ زیرا ممکن است متعلق ایمان طاغوت باشد که در این صورت نهتنها ایمان ارزشی ندارد، بلکه ضدارزش نیز میباشد؛ اما ازآنجاکه ذات مقدس خداوند سبحان در کانون اصلی هستی قرار دارد، بنابراین براي خروج از كفر باطني، نخستین و اصلیترین متعلق ایمان، خداوند سبحان و صفات کمالی حضرت حق است و بقیه متعلقات، فرع بر این اصلاند.
فضايل رفتاری مرتبط با خود آن دسته از رفتارهای اختیاری انسان که برای رضایت الهی انجام شوند و سبب قرب انسان به خداوند باشند، مصداقی از عبودیت هستند و فضیلت بهشمار میآیند و وجه فضیلت بودنشان نیز آن است که مصداق بندگی و عبودیتاند.