چکیده:
با بروز اتفاقات و چالش ها در اقتصاد جهانی، توجه به مقاومسازی و تاب آوری
اقتصادی میان اندیشمندان و صاحبنظران اهمیت ویژه ای پیدا کرد. همراه با
تحریمهای گسترده کشورهای غربی به ویژه تحریمهای بانک مرکزی و ارزی،
بحث اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری مطرح شد. علیرغم تلاشهای
دستگاههای مختلف اجرایی در استان قم، با استناد به گزارشهای دبیرخانه ملی ستاد
فرماندهی اقتصادمقاومتی، استان قم در زمینه پیادهسازی برنامه های اقتصاد مقاومتی
چندان موفق نبوده است. بر این مبنا آسیبشناسی برنامه های اقتصاد مقاومتی در
استان قم بر مبنای کلیات روش سه شاخگی و با استفاده از روش کیفی و انجام
مصاحبه با 30 خبره مسلط به بحث اقتصاد مقاومتی و نیز پرسشنامه خبره سنجی به
صورت نمونه گیری قضاوتی از نوع هدفمند انجام گردید. با به کارگیری تکنیک
دیمتل، ساختار علی روابط میان عوامل اثرگذار روی پیادهسازی برنامه های اقتصاد
مقاومتی در استان قم طراحی و در ادامه از تکنیک کپراس برای اولویتبندی هر
یکاز معیارهای فرعی عوامل سهگانه ساختاری، رفتاری و محیطی استفاده گردید.
یافته ها با توجه به تحلیل دیمتل نشان میدهد که پایین بودن نسبت میانگین تسهیلات
به منابع در بانکهای تجاری تاثیرگذارترین عامل ساختاری، فقدان فهم مشترک از
مبانی اقتصاد مقاومتی تاثیرگذارترین عامل رفتاری و ضعف در مدیریتمالی منابع
و فقدان انضباط مالی در سیستم مالی کشورتاثیرگذارترین عامل محیطی روی
معیارهای دیگراست و بیشترین تعامل را با معیارهای دیگر دارد. نتایج تکنیک
کپراس، اولویت هر یکاز معیارهای فرعی عوامل سه گانه ساختاری (با رتبه اولی
نبود هم افزایی میان واحدها و سازمانهای مختلف)، رفتاری (با رتبه اولی فهم نشدن
صحیح اقتصاد مقاومتی میان مردم و متولیان) و محیطی (با رتبه اولی ضعف در
مدیریت مالی منابع و فقدان انضباط مالی در سیستم مالی کشور) مشخص نموده
است. در مجموع یافته ها اهمیتو مزیت نسبی عوامل اصلی را به ترتیب ساختاری،
رفتاری و محیطی معرفی کرده بنابراین شاخص ساختاری بیشترین اهمیت را دارد.
نتایج یافته ها نشان میدهد جهت تحقق برنامه های اقتصاد مقاومتی توجه همزمان بر
همه وجوه یا ابعاد (ساختاری، رفتاری و محیطی) ضروری است. با این وجود
تاثیرگذاری هر یک از معیارها در ابعاد کلی و جزیی و هم چنین تحقق توصیه های
سیاستی و راهکارهای عملیاتی منوط به رعایت و دستیابی به پیش نیازها،
ظرفیتسازیها و الزامات اجرایی جهت عملیاتی نمودن اقتصاد مقاومتی در نظام
برنامه ریزی توسعه کشور است.
خلاصه ماشینی:
با به کارگيري تکنيک ديمتل ، ساختار علي روابط ميان عوامل اثرگذار روي پيادهسازي برنامه هاي اقتصاد مقاومتي در استان قم طراحي و در ادامه از تکنيک کپراس براي اولويت بندي هر يک از معيارهاي فرعي عوامل سه گانه ساختاري ، رفتاري و محيطي استفاده گرديد.
نتايج تکنيک کپراس، اولويت هر يک از معيارهاي فرعي عوامل سه گانه ساختاري (با رتبه اولي نبود هم افزايي ميان واحدها و سازمانهاي مختلف )، رفتاري (با رتبه اولي فهم نشدن صحيح اقتصاد مقاومتي ميان مردم و متوليان) و محيطي (با رتبه اولي ضعف در مديريت مالي منابع و فقدان انضباط مالي در سيستم مالي کشور) مشخص نموده است .
با توجه به برايند دو شاخص ميزان تعامل و خالص اثر، نه معيار پايين بودن نسبت ميانگين تسهيلات به منابع در بانک هاي تجاري، گرايش بانک هاي استان به ارائه تسهيلات در بخش هاي غير مولد، نبود هم افزايي ميان واحدها و سازمانهاي مختلف ، عدم برخورداري ستاد فرماندهي استان از اختيارات کافي ، تأثير عوامل نهادي و گروههاي ذي نفع متعدد در استان قم ، عدم حضور تمام متوليان و بازيگران توسعه در جلسات ستاد مقاومتي استان، ضعف کارگروههاي شوراي برنامه ريزي در تهيه خوراک فکري براي ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي استان قم ، عدم التزام بانک هاي خصوصي به حمايت از توليد در سطح استان، انباشت برنامه ها و اسناد در سطح استاني به عنوان معيارهاي نهايي براي رتبه بندي با تکنيک کپراس انتخاب شدند.