چکیده:
اجرای کارآ و اصولی طرح های عمرانی از گام های اساسی توسعه کشور به شمار می آید، اما
وجود حجم بالای طرح های عمرانی ناتمام گویای کاستی های موجود در این حوزه است. در
این شرایط، هزینه های عمرانی نه تنها به بهره وری و رشد اقتصاد نمی انجامد حتی می توان
گفت تبعات سنگین تورم و رکود را بر کشور تحمیل می کند. به منظور اصلاح این وضعیت
می توان با اولویتب ندی طرح ها در خاتمه دادن به طرح های موجود کوشید و طرح های
فاقد کارآیی را متوقف کرد. به ویژه باید به طور جدی از تعریف و تصویب طرح های جدید
جلوگیری کرد. البته لازم است در بلندمدت اصلاح سیستم اجرایی و مدیریت دولتی، نظام
فنی اجرایی و ساختار بودجه ریزی دولت مد نظر قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
آنچه تاکنون به کمک آمار استخراجی از قوانین بودجه و عملکرد دولت در طرحهای تملک داراییهای سرمایهای آشکار شده، روند تدریجی پیشرفت طرحهای عمرانی است، بهطوری که مشاهده کردیم 75 درصد طرحهای عمرانی عقبتر از برنامه زمانبندی خود هستند و این موضوع خود به تنهایی به طولانی شدن روند به بهرهبرداری رسیدن طرحهای عمرانی منجر میشود، اما آنچه بر شدت این روند میافزاید، وضعیت طرحهای عمرانی متوقف 1 است.
دلایل طولانی شدن زمان بهرهبرداری طرحها 1 بهطور کلی میتوان عواملی را که به بروز اختلال در روند پیشرفت طرحهای عمرانی منجر میشود در سه گروه طبقهبندی کرد: 1- عوامل اعتباری شامل اعتبار مصوب، تخصیص اعتبار و پرداختی خزانه، 2- عوامل اجرایی شامل دستگاه اجرایی، پیمانکاران، مشاوران و ناظران طرح و عوامل انسانی تولید و 3- عوامل محیطی شامل مسایل زیستمحیطی، مسایل اجتماعی و کمبود عوامل تولید مانند مصالح و زمین.
عدم تناسب حجم کارهای در دست اجرای یک دستگاه دولتی خاص با ظرفیت اجرای دستگاه مورد نظر را نیز باید به مشکلات یادشده افزود، بهطوری که در برخی موارد، یک دستگاه دولتی توان اجرای تمام طرحهای زیرمجموعه خود را به دلایلی مانند کمبود عوامل انسانی و فیزیکی تولید، توان فنی و آموزشی دستگاه اجرایی و کمبود منابع مالی ندارد و ناچار به متوقف کردن برخی طرحهای در حال اجرا در زیرمجموعه خود میشود و از این مجرا به طولانی شدن زمان بهرهبرداری طرحهای عمرانی دولت منجر میشود.
همچنین عدم موفقیت دولت در احداث بهموقع طرحهای عمرانی به یک سلسله ناکارآیی در عملکرد سایر بخشهای اقتصاد منجر میشود، بهطوری که به سبب افزایش هزینههای تولید در کنار طولانی شدن زمان بهرهبرداری طرح، نسبت ظرفیت تولیدی ایجاد شده به منابع به کار رفته کاهش مییابد، ازاینرو، شاهد کاهش بهرهوری بخش دولتی خواهیم بود.