چکیده:
هدف از نگارش مقاله حاضر، شناسایی و توصیف فرآیندهای واژ- واجی موجود در فعل های ساده واکه آغازین زبان فارسی معیار، پس از افزودن پیشوند استمراری «می» /mi-/ است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش، درروش گردآوری داده ها، از ۳۲۳ ستاک حال بر اساس طباطبایی (۱۳۷۶)، فرهنگ دهخدا (۱۳۹۰) و فرهنگ سخن (۱۳۸۲)، ۵۰ فعل وجود دارد که با واکه آغاز می شوند. داده ها بر اساس الفبای آوانویسی بین المللی «آی، پی، ای» آوانگاری شده و سپس در چارچوب نظریه واج شناسی زایشی تحلیل می شوند. نتایج نشان می دهد که در زبان فارسی در ابتدای فعل هایی که با واکه آغاز می شوند در روساخت گفتار رسمی «همزه» یا انسداد چاکنایی [ʔ] درج می شود. پس از افزودن پیشوند استمرار/mi-/، دیگر «همزه» در گفتار غیررسمی درج نشده و به جای آن فرآیند کوتاه شدگی واکه پیشین، افراشته /i/ به صورت، توالی واکه کوتاه و غلت [-ej-] رخ می دهد. سپس ارتقاء واکه پیشین، میانی [e] در محیط پیش از غلت [j] به صورت توالی واکه و غلت [-ij-] مشاهده می شود. در چنین ساخت هایی دیگر «همزه» در التقاء واکه در گفتار غیررسمی مشاهده نمی شود.
It is important to analyze the lexicological-phonological processes of the present stem in order to evaluate the generative capacity of each phonological process. The present article aims to identify and describe the lexicological-phonological processes in simple verbs with the initial vowel of standard Farsi after adding the continuous prefix / mi/. The research method is descriptive-analytical. In this research, in the method of data collection, there are 50 verbs out of 323 verbal roots based on Tabataba'i (1997), Dehkhoda Dictionary (2011), and Sokhan Dictionary (2003) which begin with vowels. The data have been transcribed according to the International Phonetic Alphabet "I.P.A" and then analyzed in the framework of generative phonological theory. Results show that in written or formal Farsi, "Hamza" or the glottal stop [ʔ] is added to verbs that begin with vowel and for this reason, they begin with "A"; but after adding the continuous prefix / mi- /, "Hamza" is not inserted in the spoken or informal Farsi and instead, the front vowel shortening process, raising /i/ and gliding as short vowel sequence and gliding [-ej-] and then raising the front central vowel [e] before gliding [j] as vowel sequence and glide [-ij-] are observed. In such structures, in the informal speech, there is no "Hamza" or the glottal stop [ʔ] in the verb structure.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش با هدف رسيدن به پاسخي براي پرسش زير تنظيم مي شود: - چه نوع فرآيندهاي واژ- واجي در التقاي دو واکه در مرز دو تکواژ پيشوند اسـتمرار «مي » /-mi/ و ستاکهايي که با واکه آغاز مي گردد، در دو گونه گفتار رسمي و گفتار غير رسمي در زبان فارسي رخ مي دهد؟ 1.
ارائه و تحليل داده ها هدف از پژوهش حاضر، بررسي فرآيندهاي واژ- واجي در مرز دو تکواژ هنگام التقـاي واکه در ستاک فعل هاي ساده زبان فارسي اسـت کـه پـس از افـزودن پيشـوند اسـتمرار /-mi/ در صورت گفتار غير رسمي تغيير مي کند.
estAn در شکل ب، واکه پيشين ، مياني [e] در محيط بـين دو همخـوان آغـازي در سـتاک حال فعل درج شده است ؛ مانند: setAn. اما در هر دو نمونه ، پس از افزودن پيشوند استمرار «مي » /-mi/، واکه درجشده حـذف مي شود و در صورت گفتار غير رسمي به [missune] تغيير مي کند.
ستاک فعل ساده افتادن /oft/ در محيط التقاي واکه در مرز دو تکواژ در روساخت گفتار رسمي ، انسداد چاکنايي [?] درج مي شود (توضيحات شماره ١ از جدول ٣).
برخي از قواعد واجي مربوط به صرف فعل هاي ساده زبان فارسي با پيشوند استمراري /-mi/ کوتاه شدگي واکه پيشين ، افراشته ، کشيده /i/ قاعده ١: واکه پيشين ، کشيده /i/در محيط پيش از واکه ، کوتاه شـده و بـه تـوالي واکـه و همخوان [-ej-] در روساخت گفتار غير رسمي تبديل مي شود.