چکیده:
در دهة پنجاه بهدلیل رونق نفتی کشورهای خاورمیانه، کارگران افغانی در بازار کار ایران حضور یافتند. ولی این مهاجرت پس از شرایط سیاسی جنگ سرد، شتاب بیشتری به خود گرفت و پس از خروج شورویها از افغانستان این کشور دچار مشکلات ساختاری نوینی شد که پیامد آن، تأثیر بر زندگی مهاجران بود. پس از دوران جنگ سرد و پیدایی وضعیتهای جدید در منطقه از جمله خروج شوروی از کشورهای آسیای میانه و کشور آذربایجان و کشف مقادیر عظیم نفت و گاز در این کشورها و تـوجه جهانی به آن نیز تغییرات و تحولات منطقهای، اشکال جدیدی از وضعیتها را شاهدیم که بر ماندگاری یا بازگشت مهاجران افغان تأثیرگذار بوده است. در این مقاله به شناسایی عوامل داخلی، منطقهای و جهانی اثرگذار بر مهاجرت افغانها به ایران میپردازیم.
Historically speaking, Afghanistan has been the center of social and tribal crises. In the Cold War era also this country was the arena for confrontation of the two Superpowers. One of the consequences of this confrontation was the massive immigration of Afghanis to Pakistan and Iran. Of course in 1970's, owing to oil flourish in Middle Eastern countries, Iran was the recipient of economic immigrants from Afghanistan. However, this immigration gained momentum after the political conditions of the Cold War had prevailed, and subsequent to the withdrawal of the former U.S.S.R. troops from Afghanistan, the country plunged into tribal skirmishes and new structural complications, the consequences of which affected the lives of immigrants, and which still persists. In the post Cold War era and after emergence of new situations in the region, inter alia due to emancipation of Middle Asian Countries and the State of Azerbaijan from the U.S.S.R.'s presence, exploration of vast volumes of oil and gas in those countries, which attracted the World's attention, and cultivation of great amounts of opium in Afghanistan and the presence of international elements in management thereof, as well as the presence of the United States of America in Afghanistan, we are witnessing new forms of situation, which does affect Afghan immigrants' stay or return determination. The present article is an attempt for identifying determinant factors in immigration of Afghans to Iran.
خلاصه ماشینی:
عوامل داخلي جامعۀ افغان عبارت اند از: - فشار جمعيتي؛ - خشکسالي و قحطي که خود عامل و انگيزة اين جمعيت براي مهاجرت است ؛ - تعارضات قومي و گروهي و جنگ داخلي؛ - ناامني؛ - فقدان زيرساخت هاي اجتماعي – اقتصادي؛ - کاهش توليد کشاورزي؛ سطح نازل درآمدها؛ - ناکارايي (سوءکارکرد) و فروپاشي دستگاه اداري.
افغان ها که [اکثريت مهاجران آنان ] کارگران فصلي بودند آنها ميتوانستد نسبتا به آساني و آزادانه بين دو کشور جابه جا شوند، دست کم تا همين اواخر، با اين حال برخي از آنها در ايران ساکن شدند تا بتوانند به طور مرتب نيازهاي برخي افراد خانواده هايشان را در افغانستان تأمين کنند، و درآمدشان را براي ايشان که در آنجا مانده بودند بفرستند.
در مورد مهاجرت افغان ها و جرم حمل مواد مخدر نيز ميتوان گفت دره ها و بلنديهاي کوه هاي هزار مسجد در افغانستان شاهد عبور افاغنه اي بود که تنها براي چند دلار ترياک به دوش ميبردند و حسن ايوب ٣٨ ساله اهل افغانستان ميگفت : سالي دو بار حداقل از اين راه عبور ميکرد و بين ٣٠ تا ٨٠ پوند ترياک را به وسيلۀ کوله پشتي حمل ميکرد و امروز در زندان مشهد است (پيام ، پژواک ايران : آبان ١٣٨٠).
اگرچه ناامني، فقر، بيکاري و نامساعد بودن وضعيت اقتصادي از جمله عوامل اصلي مهاجرت افغان ها در طول ساليان به ايران بوده است ، در اين ميان برخي با احترام به قوانين کشور و رعايت مقررات مقيم شدند، ولي عده اي از مهاجران نيز زندگي مخفيانه و کار قاچاق را ترجيح دادند.