چکیده:
رمان های دفاع مقدس بهترین آثار برای آشنایی مخاطب با حوادث و مسائل جنگ
به شمار می روند. مهمترین مسائل جنگ را می توان درونمایه های پایداری، اقتصادی و
اجتماعی قلمداد کرد.
در این پژوهش درونمایه های ذکرشده را در چهار رمان دفاع مقدس ازجمله شطرنج
با ماشین قیامت، زمین سوخته، دا و یکشنبه آخر بررسی و تفاوت نگرش های مردانه و
زنانه به مسائل اجتماعی را در آثار مذکور تحلیل می کنیم. دلیل انتخاب این آثار، حضور
نویسندگان آنها در مناطق جنگی و توجه بسیار به مسائل اجتماعی ازجمله پایداری
در برابر دشمن، اشاره به هویت دینی رزمندگان، وطن دوستی، ویرانی شهرها، کمبود
امکانات، فقر، احتکار، گرانی و دزدی و عواملی از این قبیل است. هدف این پژوهش،
تحلیل مهمترین درونمایه های پایداری، اقتصادی و اجتماعی در نمونه هایی از رمان های
دفاع مقدس با بیان تفاوت های دیدگاه های مردانه و زنانه نسبت به این مسائل است. این
پژوهش به شیوه کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است.
پس از تحلیل آثار منتخب پژوهش می توان نتیجه گرفت که به دلیل فضای جنگ و
برهم خوردن تعادل اجتماعی، می توان ذکر کرد که جنگ تبعات اجتماعی، اقتصادی و
فرهنگی فراوانی برای مردم مرزنشین و درگیر جنگ داشته است. محمود و احمدزاده
بیشتر به توصیف مسئله شهادت، خیانت، گرانی و دزدی پرداخته اند؛ در حالی که حسینی
و رامهرمزی به مسئله پایداری، شهادت، انتقاد از مسئولین، خیانت و کمبود امکانات توجه
کرده اند.
خلاصه ماشینی:
ک : اميري خراساني و هدايتي ،١٣٩٣: ٢٥)؛ زيرا اين موضوع بيانگر چند نکته است ؛ يکي آنکه در مقابل تهاجم نيروهاي بعثي عراق ، به دفاع و پايداري پرداخته ايم و ديگر آنکه دفاع ما بر باورها، اعتقادات و ارزش هاي ديني و به ويژه شــيعي مبتني بوده است که اين موضوع را مي -توان در فرهنگ هشت سال دفاع مقدس و در شــعارهاي درون جبهه ، نام عمليات ، رمزهاي عمليات ، رمز شــب و...
اين مسائل بيشتر دامن گير مناطق و شهرهاي جنگي شده است و به همين دليل اين موضوع به صورت مستقيم و غيرمستقيم در آثار جنگ و دفاع مقدس بازتاب داده شــده اســت .
بااين حال در طول سال هاي جنگ نيز بخشي از ســودجويان با احتکار کالاهاي ضروري مشکلاتي را در اين زمينه براي مردم ايجاد کردند که نويســندگان داستان ها و رمان هاي دفاع مقدس به اختصار اين موضوع را در آثار خود منعکس کرده اند.
89 ٣ـ نتيجه گيري پس از تحليل درونمايه هاي جنگ و دفاع مقدس در آثار منتخب پژوهش ، درون مايه هاي پايــداري در اشــکال پايداري در برابر دشــمن و هويت ديني رزمنــدگان و مبارزان و وطن دوستي و ميهن پرســتي ، درونمايه هاي اجتماعي و اقتصادي در اشکال مطرح شدن مسئله ويراني و هرج و مرج در شهرها و فقر، دزدي ، احتکار و گراني (وضعيت اقتصادي و معيشتي مردم ) مطرح شده است و حضوري چشمگير دارند.