چکیده:
با ژرفنگری در متون عرفانی، در کنار رابطۀ مطیعانۀ عارف با حقّ، گونۀ دیگری از ارتباط وجود دارد که در گفتار و کردارشان مرزهای مقدّس نادیده انگاشته میشود که اجتماع این دو، تأمّل برانگیز است. جستار حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی ضمن بیان اَشکال تابوشکنی در نماز و روزه، در پی اثبات پیوند این تابوشکنیها با دو شکل اصلاح «خود» و «دیگری» با اولویّت «اصلاح خود یا تأدیب نفس» است که در نهایت به «اصلاح دیگری یا جامعه» منجر میشود. همچنین تابوشکنیهای دو مقولۀ مذکور در مقاله به شکلهای انتخاب اُولی، مردمگریزی و تأدیب نفس و ... استخراج شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد گرچه شکستن ظاهر حریم مقدّسات، با وجود پایبند بودن عرفا به شریعت، از یک سو مخاطبان را دچار تناقض میکند، کارکردهایی همچون کشاندن انسان از مرتبۀ عادت و غفلت به آگاهی (معرفت) و تزکیۀ اخلاقی را در پی دارد که با گذر از ظاهر به باطن و معانی پوشیده در اشارات ایشان، قابل توجیه است؛ از دیگر سو نه تنها روش این بزرگان برای جامعه مُضر نیست، بلکه مبانی اخلاقی ارائه میکند که انسان و جامعه را به جایگاهی اعتلا میبخشد که عبادت، شکلی از اخلاق و اخلاق شکلی از عبادت شده و موجب انضباط بیرونی و درونی میگردد.
An in-depth look at mystical texts reveals that besides the mystic's obedient relationship with the Truth, there is another kind of relationship in which the mystic's words and deeds ignore the sacred religious law; the existence of these two types of relationships together is worth considering. The present article, by using analytical-descriptive method, attempts to first express the forms of taboo-breaking in prayer and fasting, then seeks to prove the connection between these taboos-breaking with the two processes of correcting "self" and "other"; priority is given to "self-correction or self-discipline," which ultimately leads to "the correction of the other or society". The results of this study show that despite the mystics' adherence to the Sharia, breaking Islamic laws confuses the audience, but this removes man/woman from the level of habit and negligence and leads to knowledge and moral cultivation; the mystics' writings about the hidden secrets and the passage from the outward to the inward refer to this matter. Therefore, the method of these great men not only is not harmful to society, but also, it provides moral principles that raise man and society to a level in which worship is a form of morality and morality is a form of worship; and this process leads to external and internal discipline.
خلاصه ماشینی:
تابوشکني عرفا در فروع دين با توجه به متون عرفاني فارسي تا قرن هشتم (مطالعۀ موردي نماز، روزه ) رضا اميني * ـ سياوش حق جو** ـ مسعود روحاني*** ـ حسين حسن پور آلاشتي**** دانشجوي دکتراي زبان و ادبيات فارسي(ادبيات عرفاني) دانشگاه بابلسر ـ دانشيار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه مازندران ـ دانشيار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه مازندران ـ دانشيار زبان و ادبيات فارسي دانشگاه مازندران چکيده با ژرف نگري در متون عرفاني، در کنار رابطۀ مطيعانۀ عارف با حق ، گونۀ ديگري از ارتباط وجود دارد که در گفتار و کردارشان مرزهاي مقدس ناديده انگاشته ميشود که اجتماع اين دو، تأمل برانگيز است .
جستار حاضر با روش تحليلي ـ توصيفي ضمن بيان اشکال تابوشکني در نماز و روزه ، در پي اثبات پيوند اين تابوشکنيها با دو شکل اصلاح «خود» و «ديگري» با اولويت «اصلاح خود يا تأديب نفس » است که در نهايت به «اصلاح ديگري يا جامعه » منجر ميشود.
بحث و بررسي تابوشکني در فروع دين با توجه به متون عرفاني فارسي اجزاي فروع دين در آثار عرفا به روش هاي مختلف ، تابوشکني شده است که اين تابوشکني گاه گستاخانه و منجر به طرد آن اجزا ميشود؛ براي مثال در عبارت «بايزيد گفت : از نماز جز رنج تن نديدم و از روزه جز گرسنگي شکم .
Tehrān: Ney. Ansārī, Abdo al-llāh Ebne Mohammad.