چکیده:
مراودات سیاسی و اقتصادی کشورهای حوزة خلیج فارس و حاشیة دریای سرخ، درعین سابقهای تاریخی، با فراز و نشیبهای فراوانی همراه بوده است. با تشدید رقابتهای دولتهای حاشیة خلیج در پرتو تحولات انقلابی خاورمیانه در سال 2011 بهبعد، این رقابت و یارگیریها مناطق دیگری از جمله دریای سرخ را نیز در بر گرفت و دریای سرخ از جایگاهی استراتژیک در سیاستهای راهبردی کشورهای حاشیة خلیج فارس و بهویژه عربستان برخوردار شد. عربستان با تعمیق استراتژیهای اقتصادی و سیاسی خویش در دریای سرخ به بازیگر اصلی صحنة سیاسی و اقتصادی این منطقة راهبردی تبدیل شد. در این نوشتار هدف این است تا با بهرهگیری از رویکرد اقتصاد سیاسی بینالملل و با تمرکز بر منطقة دریای سرخ و شاخ آفریقا، اهداف و دلایل حضور اقتصادی و سیاسی عربستان را در این منطقه ریشهیابی کنیم. سؤال اصلی این است که مطلوبیتهای اقتصادی و سیاسی عربستان برای حضور گسترده در دریای سرخ چیست؟ فرضیة پاسخ به این پرسش این است که اهداف اقتصادی مانند تجارت دریایی، سرمایهگذاریهای اقتصادی، عملیاتیکردن پروژههای اقتصادی و اهداف سیاسی مانند ائتلافسازی منطقهای، و تضعیف قدرت محور ترکیه/ قطر و محور ایران/ انصارالله یمن مهمترین متغیرها و مطلوبیتهای اقتصادی ـ سیاسی عربستان در دریای سرخ را تشکیل میدهند. یافتههای پژوهش نشاندهندة اولویت استراتژیک دریای سرخ در نگاه رهبران سعودی برای بسط و توسعة قدرتی گستردهتر در این جغرافیای راهبردی است و این هدف توأمان با اهرمهای اقتصادی و سیاسی در حال پیگیری است.
Political and economic relations between the Persian Gulf states and the Red Sea countries, along with their historical background, have been accompanied by many ups and downs. With the intensification of disputes and rivalries between Persian Gulf states in the light of the revolutionary developments in the Middle East in 2011 onwards, these rivalries and alliances also covered other areas, including the Red Sea, and the Red Sea enjoyed a strategic position in the strategic policies of the Persian Gulf countries, especially Saudi Arabia. Saudi Arabia became a major player in the political and economic scene of this strategic region by deepening its economic and political strategies in the Red Sea. In this article, the aim is to use the approach of international political economy and focusing on the Red Sea and Horn of Africa region, to find the goals and reasons for the economic and political presence of Saudi Arabia in this region. The main question is, what are the economic and political benefits of Saudi Arabia in the Red Sea? Our hypothesis is: economic goals such as maritime trade, economic investments and implementation of economic projects and political goals such as regional coalition building, weakening the power of Turkey / Qatar and Iran / Ansaru Allah Yemen the most important variables and economic and political advantages of Saudi Arabia are in the Red Sea. Findings show that the Red Sea has a strategic priority in the view of Saudi leaders to be able to develop their power in this strategic region and this goal is being pursued simultaneously with economic and political tools.
خلاصه ماشینی:
سؤال اصلي اين است که مطلوبيت هاي اقتصادي و سياسي عربستان براي حضور گسترده در درياي سرخ چيست ؟ فرضيۀ پاسخ به اين پرسـش ايـن اسـت کـه اهـداف اقتصـادي ماننـد تجارت دريايي، سرمايه گذاريهاي اقتصادي، عمليـاتيکـردن پـروژه هـاي اقتصـادي و اهـداف سياسي مانند ائتلاف سازي منطقه اي، و تضـعيف قـدرت محـور ترکيـه / قطـر و محـور ايـران / انصارالله يمن مهم ترين متغيرها و مطلوبيت هاي اقتصادي ـ سياسي عربستان در درياي سـرخ را تشکيل ميدهند.
سؤال اصلي اين است که مطلوبيـت هـاي اقتصـادي و سياسـي عربسـتان بـراي حضـور گسترده در درياي سرخ چيست ؟ فرضيۀ پاسخ به اين پرسش اين است که اهـداف اقتصـادي مانند تجارت دريايي، سرمايه گذاريهاي اقتصادي، عمليـاتيکـردن پـروژه هـاي اقتصـادي و اهداف سياسي مانند ائتلاف سازي منطقه اي، و تضعيف قدرت محـور ترکيـه / قطـر و محـور ايران / انصارالله يمن مهم ترين متغيرها و مطلوبيت هاي اقتصادي ـ سياسي عربستان در دريـاي سرخ را تشکيل ميدهند.
آنتي وبر در مقالۀ «درياي سرخ : ارتباط و انشقاق » در سال ٢٠١٧، با اشـاره بـه اهميـت و جايگاه درياي سرخ و نقش آن در مبادلات بين المللي ازيک سو با بيان اهميت دريـاي سـرخ بـراي کشـورهاي همسـايه نقـش حيـاتي آن را بـراي تجـارت جهـاني آشـکار مـيکنـد و ازسويديگر به انشقاق ها و درگيريها ميان کشورهاي همسـايه از جملـه جنـگ عربسـتان و يمن اشاره دارد که به شکاف و ناامني و افزايش تروريسم در اين منطقه منجر شده است .