چکیده:
دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ روﺷﯽ ﺑﺮای ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رواﺑﻂ ﺧﺎرﺟﯽ ﯾﮏ ﮔﺮوه ﯾﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﯾﺎ ﻫﺮ روش ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﯿﺰ دﯾﮕﺮ اﺳﺖ. از دﯾﺮﺑﺎز ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻋﻤﻞ دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺎﻟﻤﺖآﻣﯿﺰ در ﻣﯿﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮده اﺳﺖ. ازاﯾﻦرو، ﻣﺴﺌﻠﻪ دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ ﻫﻢ ﺑﺮای ﺷﺨﺺ و ﻫﻢ ﺑﺮای اﺟﺘﻤﺎع از اﻫﻢ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﻮده و در ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼﻣﯽ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی دادهﺷﺪه اﺳﺖ. ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻠﯽ در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﻼم در ﺣﻮزه دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﭼﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎﯾﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ راﻫﺒﺮدﻫﺎ ﭼﻪ ﮔﺴﺘﺮهای دارﻧﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ، ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺳﺘﺨﺮاج راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺗﻘﻮﯾﺖ دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺟﻬﺖ ﺛﺒﺎت اﻣﻨﯿﺖ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع ﻧﻈﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﻧﺠﺎمﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﻧﻮع ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﯿﺎنرﺷﺘﻪای ﯾﺎ اﻧﺪر رﺷﺘﻪای در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ. در ﯾﮏ ﻧﮕﺎه ﮐﻠﯽ، اﺳﻼم ﺑﺮای ﺳﻔﯿﺮ و دﯾﭙﻠﻤﺎت وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن» آراﺳﺘﮕﯽ ﻇﺎﻫﺮی، ذﮐﺎوت و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی، ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮدﺑﺎری و اﺣﺴﺎﺳﺎت، آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﮐﺸﻮر ﻣﺤﻞ ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ، ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ و ﮐﺎردان ﺑﻮدن دﯾﭙﻠﻤﺎت «ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ. از ﻃﺮﻓﯽ ﻫﻢ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﻣﺬاﮐﺮه ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ادوار ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ از اﯾﻦ ﺗﺌﻮری ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺒﺮﻧﺪ. دﯾﻦ ﻣﺒﯿﻦ اﺳﻼم ﺑﺮای ﺗﻘﻮﯾﺖ دﯾﭙﻠﻤﺎﺳﯽ ﻧﻈﺎﻣﯽ راﻫﺒﺮدﻫﺎﯾﯽ را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ؛ ازﺟﻤﻠﻪ؛» اﻋﺘﺰال، ارﺳﺎل ﭘﯿﺎم ﮐﺘﺒﯽ و ﺷﻔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺳﺮان دوﻟﺖﻫﺎ، اﻋﺰام ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه و ﻣﺬاﮐﺮات، ﻣﺬاﮐﺮه ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ( ﺻﻠﯽاﷲ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ )ﺑﺎ ﺳﻔﯿﺮان و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن، ﮐﻨﮕﺮهﻫﺎ و ﺑﺤﺚﻫﺎی آزاد، وﻓﺎی ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪات ﻧﻈﺎﻣﯽ، از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی ﻣﺨﺎﺻﻤﺎت، ﻣﺬاﮐﺮه ﺑﺮای اﻧﺼﺮاف از درﮔﯿﺮی ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ و ﻣﯿﺎﻧﺠﯽﮔﺮی».
خلاصه ماشینی:
واکاوی انحاء و ابعاد راهبردهای تقویت دیپلماسی نظامی (جهت ثبات امنیت) در اسلام علی خدابخشی سورشجانی 1 ، مجتبی انصاری مقدم 2 1 دانش آموخته کارشناس ارشد علوم قرآنی از دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم 2 دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد، پژوهشگر و مدرس دانشگاه(نویسنده مسئول) چکیده ديپلماسي روشي براي حل مسائل مربوط به روابط خارجي یک گروه یا جامعه بهوسیله گفتگو يا هر روش مسالمتآمیز ديگر است.
دین مبین اسلام برای تقویت دیپلماسی نظامی راهبردهایی را معرفی مینماید؛ ازجمله؛ «اعتزال، ارسال پیام کتبی و شفاهی به سران دولتها، اعزام نماینده و مذاکرات، مذاکره پیامبر (صلیالله علیه و آله) با سفیران و نمایندگان، کنگرهها و بحثهای آزاد، وفای به تعهدات نظامی، از بین بردن زمینههای مخاصمات، مذاکره برای انصراف از درگیری مسلحانه و میانجیگری».
آنچه از مجموع تعاریف دیپلماسی به دست میآید این است که دیپلماسی، دارای ماهیتی مسالمتجویانه بوده و مذاکره و گفتوگو از ویژگیهای بارز آن است؛ بهطوریکه برقراری و ایجاد صلح و زندگی مسالمتآمیز در دستور کار اصلی این فعالیت قرار داشته و تمام این فعالیتها در حوزه موسوم به سیاست خارجی، انجام میشود.
مذاکره پیامبر (صلی الله علیه و آله) با سفیران و نمایندگان: پیامبر گرامی اسلام، ضمن آنکه سفیران و رسولانی را برای انجام مذاکرات به سوی قبایل و سران دولت های مجاور اعزام می دارد، خود نیز مذاکره های متعددی را با نمایندگان طوایف، گروه ها و اقوام انجام می دهند، حضرت در بیشتر موارد، مدیریت این مذاکره ها را به عهده داشته که بیانگر اهمیت شیوه های مذاکره از نظر اسلام است (سجادی، 1383 ش، ص 164).