چکیده:
از شاخصترین عوامل مؤثر بر توسعه علوم انسانی، تبیین مباحث روش شناسی است. این امر به پژوهشگر کمک میکند تا درک بهتری از چگونگی روند مطالعات دینی و زمینههای شکل گیری متون دینی پیدا نماید و از این رهگذر میتوان موجبات کشف و استخراج لایههای عمیق معنایی آیات قرآن در قالب روشهای جدید نیز فراهم کرد. این مقاله تلاش میکند با استفاده از روش شناسی توصیفی و تحلیل محتوای کمی و کیفی، به بررسی تفسیر «المیزان» و توصیف روش آن بپردازد. پژوهشگر با انتخاب سوره ق، به بررسی روش علامه ذیل یکایک گزارههای تفسیری آن میپردازد؛ و در نهایت با کمک دادههای آماری، روش علامه در سوره «ق» تحلیل و معرفی شده است. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که علامه جهت تفسیر آیات سوره غافر، از روش اجتهادی نسبت به سایر روش بهره برده است و بیشترین ارقام و اعداد، در تحلیل کمی مربوط به این حوزه است و پس از این حوزه تفسیر قرآن به قرآن(سیاق)، بیشترین بسامد را در گونههای تفسیر دارا است.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي اين پژوهش حاکي از آن است که علامه جهـت تفسـير آيـات سـوره غـافر، از روش اجتهادي نسبت به ساير روش بهره برده است و بيش ترين ارقام و اعداد، در تحليل کمي مربوط به اين حوزه اسـت و پـس از ايـن حـوزه تفسـير قـرآن بـه قرآن (سـياق )، بيش ترين بسامد را در گونه هاي تفسير دارا است .
تحليل محتواي کيفي الميزان ذيل سوره ق در ادامه بر اساس تقسيم بندي متمايزي از روش هاي تفسيري رايج ، به همراه توضيح مختصري از هر يک ، به تحليل محتواي کيفي تفسير «الميزان » در سوره ق پرداخته شده : ٢٥٢ /فصلنامه مطالعات قرآني، سال دوازدهم ، شماره ٤٥، بهار ١٤٠٠ الف .
در تفسير آيه ١٧ سـوره ق با اشاره به سياق درون آيه و آيه ٢٤ سوره انفال مفهوم آيه را چنـين بيـان مـيفرماينـد: روش شناسي توصيفي تفسير الميزان بر اساس تحليل محـتواي سوره ق / ٢٥٣ «در آيه ديگر قرآن ، قريب به اين معنا آورده شده است آنجا که مـيفرمايـد: ﴿أن الله يحول بين المرءوقلبه ﴾.
به بيان ديگر در اين دسته از آيات ، بديهيات عقلي و برهان هاي قطعي برگرفته از عقل ، قراين متصل آيات به شمار رفته و عقل به عنوان يـک روش شناسي توصيفي تفسير الميزان بر اساس تحليل محـتواي سوره ق / ٢٥٥ منبع و نيروي وديعه شده در انسان ، اين قراين را در اختيار آدمي قرار ميدهـد.