چکیده:
همواره تشابه در نامها، القاب، اماکن و کتابها سبب اشتباهاتی برای خوانندگان و حتی دانشمندان شده است. به همین جهت برخی از دانشمندان برای رفع هرگونه تشابهات اعم از اسم و غیر آن به تالیف کتابهایی در این زمینه پرداخت اند تا جهل مخاطب را برطرف نمایند. اینگونه تالیفات نشان از رشد و بسط تمدن اسلامی در طول تاریخ دارد که چگونه مولفان مسلمان از جنبههای گوناگون به تاریخنگاری اسلامی توجه داشتهاند. گاهی برخی از این اشتباهات از مولفان مشهور بوده و دیگران با اعتماد به ایشان، آن اشتباهات را در آثار خود بیان کردهاند. این پژوهش به صورت کتابخانهای و روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است و در آن به سیر و عوامل و پیامدهای اینگونه اشتباهات پرداخته شده است و به این نتیجه رسیده که میتوان با افزودن قید یا محفوف به قرینهای از بروز بسیاری از خطاها جلوگیری کرد.
خلاصه ماشینی:
به همین جهت برخی از مؤلفان علوم مختلف مانند علم رجال که اسامی روات مشترک هستند کتابهایی با نام «المؤتلف و المختلف» نوشتهاند که هر یک از آنان به موضوع آن پرداختهاند مانند: - ابن حبیب بغدادی (م 245 ق) کتاب «مختلف اسماء القبائل و مؤتلفها»، به کوشش ووستنفلد گوتینگن 1850 م؛ - آمدی حسن (370 ق)، «المؤتلف و المختلف»، به کوشش عبد الستار احمد فراج، قاهره، 1381 ق – 1961 م؛ - دار قطنی علی (385 ق)، «المؤتلف و المختلف»، به کوشش موفق بن عبدالله بن عبد القادر، بیروت 1406 ق – 1986 م؛ - ابن فرضی ابوالولید عبد الله (403 ق)، «المؤتلف و المختلف من الاسماء و الالقاب و الکنی»؛ - عبد الغنی بن سعید ازدی (409 ق)، «المؤتلف و المختلف فی اسماء نقله الحدیث»، به کوشش محمد محیی الدین جعفری و حیدر آباد دکن 1337 ق؛ اما در زبان فارسي تا آنجا که بررسی شد جز کتابهای رجالی فارسی، کسی به این موضوع نپرداخته است.