چکیده:
رویکرد توسعه کسب وکار در صنایع و بازارهای متعدد به سوی رقابت مبتنی بر پلتفرم تغییر کرده است.این رویکرد نسبتا نوظهور مستلزم اتخاذ دیدگاههای مدیریتی متفاوت و تعریف مدلهای کسب وکار مقتضی است. توانمندی مالک پلتفرم تضمینکننده موفقیت و پایایی پلتفرم نبوده، بلکه پایایی و عمکلرد پلتفرم در گرو قابلیتهای شرکا و ترکیب روابط دو و چندجانبه است. از اینرو اتکا به اصول تدوین مدلهای کسبوکار خطی جهت طراحی مدلهای کسبوکار پلتفرم اثربخش به نظر نمیرسد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف پرکردن شکاف پژوهشی موجود در زمینه مدلهای کسبوکار پلتفرم و ارائه چارچوبی جامع جهت تدوین مدلهای کسبوکار متناسب با نیازمندیها و مشخصات پلتفرمها انجام شده است. بدین منظور و جهت شناسایی مولفههای سازنده مدل کسب و کار پلتفرم از مرور نظام مند متون و شیوه پژوهشی فراترکیب استفاده شده است. پس از استخراج مطالعات پژوهشی انجام شده در سالهای 2008 تا 2019 از پایگاههای علمی معتبر و پالایش یافتهها مبتنی بر معیارهای مشخص، محتوای 32 مقاله پژوهشی منتخب مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است. ارائه چارچوبی جامع با در نظرگرفتن ویژگیهای خاص یک پلتفرم، اهمیت مشارکت اعضای آن و شیوه متفاوت ارزش آفرینی در آن، دستاورد اصلی این پژوهش است. نتایج حاصل از تحلیل و فراترکیب در قالب چارچوب تدوین مدل کسب و کار پلتفرم در دو سطح تعریف شده است که سطح اول شامل شش بعد اصلی و سطح دوم شامل 22 مولفه مدل کسبوکار پلتفرم است. محور اساسی مدل پیشنهادی، همکاری و خلق مشترک ارزش میان اعضای پلتفرم است که زیربنای اصلی موفقیت در پلتفرم هاست.
Business development in multiple industries and markets results in platform competition. Emerging approach requires adopting new managerial perspectives and defining appropriate business models. Reliability and performance of a platform besides on the capability of the platform owner, depends on the capabilities of partners and their bilateral and multilateral relations. So, relying on the principals of linear business modeling to design platform business models does not seem effective. This study aimed to fill the existing research gap in the field of platform business model and provide a comprehensive framework for developing business models tailored to the needs and specifications of the platforms. So, literature systematic review and meta-synthesis method is used to identify the components of the platform business model. Extracting research studies (2008-2019) from valid scientific databases and refinements based on specific criteria, 32 selected research articles has been analyzed. Consequently, a framework is defined to design platform business model in two levels, the first including six dimensions and the second 22 components. Proposed model is based on cooperation and value co-creation in, which is the platform core competency.
خلاصه ماشینی:
به منظور شناسایی و استخراج مؤلفه های سازندۀ مدل کسب وکار پلتفرم از طریق ادغام و یکپارچه سازی یافته های کیفی در پژوهش های پیشین در حوزۀ مدل های کسب وکار پلتفرم ، از شیوه فراترکیب و روش هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو جهت دستیابی به اهداف این پژوهش استفاده شده است .
سؤال پژوهش حاضر در بخش فراترکیب براساس پارامترهای چه چیزی، چه زمانی، چه کسی و چگونه به این صورت بیان شده است : عناصر و مؤلفه های تشکیل دهنده مدل های کسب وکار پلتفرم در پژوهش های علمی منتشر شده در فاصله سالهای ٢٠٠٨ تا ٢٠١٩ کدام است ؟ ٤-٢- گام دوم : مرور مطالعات پیشین به شکل نظام مند معیارهای مختلفی جهت شناسایی مطالعات مرتبط با موضوع پژوهش وجود دارد.
واژگان کلیدی مورد جستجو {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} استراتژی پژوهشگران در این پژوهش جهت بررسی نظام مند متون پیشین ، جستجوی کلیدواژه های مرتبط در کلیه پژوهش های دست یافتنی به زبان های انگلیسی و فارسی در حوزه مدل های کسب وکار پلتفرم و عناصر سازنده آنهاست که در پایگاه های دادۀ ساینس دایرکت ، امرالد، پروکوئست ، پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج ) و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی در فاصلۀ سالهای ٢٠٠٨ تا ٢٠١٩ منتشر شده اند.
در این مرحله ضمن مطالعه و بررسی متون مرتبط با انواع پلتفرم ها و قوانین حاکم بر آنها، مقوله های استخراج شده حاصل از فراترکیب ، براساس مفاهیم موجود در مطالعات فوق در قالب چارچوب نهایی مدل کسب وکار پلتفرم ارائه شده است .
"A business model framework to characterize digital multisided platforms.
"Value co- creation in web-based multisided platforms: A conceptual framework and implications for business model design.